Τα ΤΕΙ της χώρας «στο κόκκινο»

Πηγή: ΕΠΙΚΑΙΡΑonline
του Κωνσταντίνου Αγγελάκη

Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από τις συνενώσεις των σχολικών μονάδων νέος γύρος κινητοποιήσεων αναμένεται στο χώρο της Παιδείας, αυτή τη φορά στα ΤΕΙ. Η μειωμένη χρηματοδότηση σε συνδυασμό με την «καλλικρατικοποίηση» της Ανώτατης Εκπαίδευσης, τα ελλείμματα από προηγούμενα έτη, η μη αποπληρωμή των έκτακτων καθηγητών, που αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά» του κάθε ιδρύματος, ο διορισμός μόνιμων καθηγητών –ανά περίπτωση μπορεί να απαιτήσει μέχρι και δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί– αλλά και το γεγονός ότι και η Παιδεία δεν εξαιρείται από το γενικό κανόνα «5 προς 1» συνθέτουν το παζλ των προβλημάτων, παλιών και νέων, που έχουν να αντιμετωπίσουν τα ανώτατα τεχνολογικά ιδρύματα. Τη στιγμή, μάλιστα, που σε αρκετά ΤΕΙ, απλήρωτοι έκτακτοι καθηγητές προχωρούν σε επίσχεση εργασίας και φοιτητές χάνουν διδακτικές ώρες και εργαστήρια, στην κούρσα της διαδρομής για την αγορά εργασίας τα Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης παρέχουν διπλώματα και αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα με λιγότερα έτη φοίτησης.

«Τα ΤΕΙ πρέπει κάποια στιγμή να γίνουν πανεπιστήμια», λένε με μια φωνή οι πρόεδροι των τμημάτων ΤΕΙ, με τους οποίους συνομίλησαν τα «Επίκαιρα», να δοθεί, δηλαδή, ιδιαίτερη προσοχή στην ουσιαστική αναβάθμισή τους, με πρόσληψη μόνιμων καθηγητών αλλά και μεγαλύτερη χρηματοδότηση, δεδομένου ότι οι συμβάσεις που υπογράφουν οι έκτακτοι καθηγητές είναι εξαμηνιαίες. Οι ίδιοι, μάλιστα, εκφράζουν την ανησυχία τους για την υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και για το ενδεχόμενο συνένωσης τμημάτων για τη μείωση των λειτουργικών δαπανών. Το σύνηθες φαινόμενο που παρατηρείται είναι η μεταφορά χρηματικών ποσών από άλλους κωδικούς δαπανών σε εκείνους των έκτακτων, με αποτέλεσμα την περικοπή εξόδων σε άλλους τομείς. Συνεπώς, το πρόβλημα, αντί να επιλύεται, διαιωνίζεται. Τη στιγμή που στα ΑΕΙ οι θέσεις, «κωδικός 407» –επιστημονικό προσωπικό–, έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, στα ΤΕΙ ο κύριος όγκος των καθηγητών είναι έκτακτοι (εργαστηριακοί και επιστημονικοί συνεργάτες), οι οποίοι διδάσκουν από 2 μέχρι 15 ώρες, προσπαθώντας να καλύψουν ακόμα και τα κενά που προκύπτουν από τις συνταξιοδοτήσεις καθηγητών.

Λίγους μήνες πριν, οι φήμες περί οριστικού «λουκέτου» στο ΤΕΙ Πειραιά, που θα είχε ως αποτέλεσμα να βρεθούν «στον αέρα» εκατοντάδες φοιτητές, έδιναν κι έπαιρναν, καθώς οι καθηγητές ήταν απλήρωτοι. Ο αριθμός των έκτακτων καθηγητών είναι περίπου 800, εκ των οποίων οι 400 είναι με πλήρες ωράριο, ενώ οι μόνιμοι δεν ξεπερνούν τους 160. «Οι έκτακτοι καθηγητές έχουν να πληρωθούν από το Δεκέμβριο, μαζί με το δώρο, καθώς δεν υπάρχει χρηματοδότηση», λέει στα «Επίκαιρα» ο πρόεδρος του ιδρύματος κ. Λάζαρος Βρυζίδης.

«Το πρόβλημα του ΤΕΙ Πειραιά είναι πολύ πιο έντονο από των υπόλοιπων ιδρυμάτων», υποστηρίζει ο κ. Βρυζίδης, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «προσπαθούμε να κρατήσουμε το επίπεδο σπουδών». Αναφερόμενος, δε, στην πρόθεση του υπουργείου να περικόψει τη χρηματοδότηση των τεχνολογικών ιδρυμάτων, ο ίδιος σχολιά ζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να επανεξετάσει τα ληφθέντα μέτρα, έτσι ώστε να υπάρξει ομαλή λειτουργία των ιδρυμάτων. Το δεύτερο ΤΕΙ που εκπέμπει «SOS» είναι το ίδρυμα της Θεσσαλονίκης, όπου το 75% των καθηγητών είναι έκτακτοι. «Χρωστάμε 2,5 εκατ. ευρώ στους έκτακτους καθηγητές», αναφέρει στα «Επίκαιρα» ο πρόεδρος του ιδρύματος κ. Παύλος Καρακολτσίδης. Στο τετραετές προσύμφωνο με την κυβέρνηση που είχε υπογράψει το ΤΕΙ υπήρχε ένα ποσό για τα έξοδα των έκτακτων. Ωστόσο, δύο επίσημες περικοπές χάριν της δημοσιονομικής λιτότητας, που άγγιξαν το 20% της χρηματοδότησης, καθώς και μια τρίτη (15%), περιόρισαν το ύψος του χρηματικού ποσού από 9 εκατ. ευρώ σε 6.

Όπως αναφέρει ο ίδιος, αν και έχει δοθεί ένα ποσό από τον προϋπολογισμό του 2011 για την αποπληρωμή ορισμένων μηνών, το πρόβλημα για άλλα έξοδα μετακυλίεται για την τρέχουσα εκπαιδευτική περίοδο, γεγονός που αναμένεται να επιφέρει περικοπές στη σύναψη σύμβασης με τους έκτακτους καθηγητές, καθώς και σύμπτυξη τμημάτων –από 20 σε 40 φοιτητές– αλλά και περικοπές στις λειτουργικές δαπάνες του ιδρύματος σε ό,τι αφορά στα εργαστηριακά μέσα.

Κι όλα αυτά, τη στιγμή που ο αριθμός των μόνιμων καθηγητών μειώνεται ακόμα περισσότερο, ενώ οι προσλήψεις εκπαιδευτικού προσωπικού έχουν «βαλτώσει», όπως τονίζει ο ίδιος με νόημα. Την ώρα που συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων είναι προ των πυλών, ο προβληματισμός του κ. Καρακολτσίδη επεκτείνεται και στον υψηλό αριθμό των φοιτητών που εισρέουν στα ιδρύματα, ως αποτέλεσμα της κατάργησης της βάσης του «10», καθώς αυξάνεται ο όγκος των φοιτητών, ενώ από την άλλη πλευρά μειώνεται η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων.

Και έκτακτοι καθηγητές απλήρωτοι

από τον Οκτώβριο

Από τον Οκτώβριο έχουν να πληρωθούν οι έκτακτοι καθηγητές στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδο νίας, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιδρύματος κ. Γιώργο Χαραλαμπίδη. Και τούτο, καθώς όταν τελείωσε η χρηματοδότηση των τμημάτων από το πρόγραμμα της διεύρυνσης του Γ' ΚΠΣ, τα τμήματα αυτά εντάχθηκαν στον τακτικό προϋπολογισμό, χωρίς καμία αύξηση για την πληρωμή του ωρομίσθιου έκτακτου εκπαιδευτικού προσωπικού (ΕΕΠ). Αντίθετα, η περικοπή σε όλους τους κωδικούς και τις λειτουργικές δαπάνες –σίτιση, σπουδαστική μέριμνα, δημόσιες επενδύσεις– ήταν δραστική. «Η λογική που ακολουθούμε είναι λιγότερα τμήματα –π.χ. υπολογιστών–, άρα λιγότεροι καθηγητές, άρα λιγότερα έξοδα», αναφέρει ο κ. Χαραλαμπίδης, εκφράζοντας, παράλληλα, την ανησυχία του για τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της έρευνας.

«Ζητάμε περισσότερο μόνιμο προσωπικό», υποστηρίζει ο ίδιος, καθώς ένα μέρος των καθηγητών συνταξιοδοτείται, τη στιγμή που η αναλογία έκτακτων με μόνιμους είναι 75% και 25% αντίστοιχα. Οι προκηρύξεις για πρόσληψη καθηγητών έχουν «κολλήσει» στο υπουργείο Παιδείας, ενώ η λογική «5 προς 1» επιτείνει ακόμα περισσότερο τα προβλήματα.

«Κουβαλάμε αμαρτίες παρελθόντος», ήταν η χαρακτηριστική φράση του διευθυντή του παραρτήματος Καστοριάς του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας κ. Πρόδρομου Γιαννά σχετικά με το έλλειμμα του ιδρύματος, που ανέρχεται περίπου στα 2 εκατ. ευρώ από προηγούμενα έτη. Εξαιτίας της ελλιπούς χρηματοδότησης και προκειμένου η φετινή χρονιά να βγει «κουτσά στραβά», το ίδρυμα αναμένεται να προχωρήσει σε δραστική περικοπή των δαπανών που αφορά στον κωδικό της απασχόλησης των έκτακτων κατά 45%. Σημειώνεται, όμως, ότι το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας στο σύνολό του έχει περίπου 150 μόνιμους καθηγητές και περίπου 600 έκτακτους. Σημαντική μείωση στο διδακτικό προσωπικό σημειώθηκε στο ΤΕΙ Πάτρας, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιδρύματος κ. Σωκράτη Καπλάνη. Από τους 170 μόνιμους καθηγητές, τον τελευταίο χρόνο συνταξιοδοτήθηκαν περίπου 60 μέλη του επιστημονικού προσωπικού. Ο αριθμός των έκτακτων καθηγητών ανέρχεται στα 800 άτομα, ωστόσο σε πλήρες ωράριο διδάσκουν περίπου οι μισοί, ενώ έχουν αποπληρωθεί μέχρι και τον Ιανουάριο.

Πρόεδρος του ΤΕΙ Ιονίου: «Αμφιβάλλω
αν θα κυλήσει η εκπαιδευτική περίοδος...»

Έντονες αμφιβολίες για το πώς θα κυλήσει η εκπαιδευτική διαδικασία εκφράζει με τη σειρά του ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας, πρόεδρος του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων (Κεφαλονιά, Ζάκυνθος, Λευκάδα). Και τούτο καθώς περισσότερο από τα 2/3 των καθηγητών είναι ωρομίσθιοι, σχολιάζοντας ότι όσες ώρες κι αν αναλάβουν οι μόνιμοι καθηγητές, ο συνολικός αριθμός τους είναι μικρός, την ώρα που ο διορισμός 6 καθηγητών βρίσκεται ακόμα στα συρτάρια, καθώς προσκρούει στην ισχύουσα αρχή για το Δημόσιο. Στα ΤΕΙ Ιονίων Νήσων δεν έχουμε συνταξιοδοτούμενους, οπότε, για να προσλάβουμε, είναι δύσκολο. Αυτές οι οριζόντιες λύσεις των περικοπών, που είναι εύκολες, πρέπει να επανεξατεστούν», σημειώνει με έμφαση. Καταλήγοντας, ο κ. Μαραβέγιας εκτιμά ότι το μέλλον της χώρας υποθηκεύεται, καθώς αρκετοί καθηγητές, που έχουν ολοκληρώσει το διδακτορικό τους και περιμένουν το διορισμό τους, απογοητεύονται και σιγά σιγά εγκαταλείπουν τη χώρα. Υπερπληθώρα έκτακτων καθηγητών παρατηρείται, πάντως, και στα ΤΕΙ της Κρήτης, καθώς, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιδρύματος κ. Ευάγγελο Καπετανάκη, «έχουμε, δυστυχώς, κάτω από 200 άτομα μόνιμο προσωπικό, καθώς και 820 εκτάκτους από 2 ώρες έως πλήρες ωράριο με 15 ώρες». «Δεν έχουμε προχωρήσει σε συγχωνεύσεις τμημάτων, αλλά το συζητάμε για κάποια τμήματα. Αν μια γραμμή σπουδών δεν τη χρειάζεται η τοπική κοινωνία, τότε θα συμπτύξουμε τα τμήματα», αναφέρει ο κ. Καπετανάκης για το σχεδιασμό του ιδρύματος στο προσεχές μέλλον. Ως αξιοκατάκριτη κατάσταση χαρακτηρίζει ο κ. Καπετανάκης το σύστημα που ισχύει για τη λογική των προσλήψεων, καθώς, όπως λέει, «από τη στιγμή που ένα τμήμα θα ζητήσει έναν εκπαιδευτικό, μέχρι αυτός να προσληφθεί και να διοριστεί, περνούν τουλάχιστον 2 χρόνια».  

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα: 31/03/2011