Προσχέδιο νόμου Διαμαντοπούλου-Η ταφόπλακα για το δημόσιο Πανεπιστήμιο

πηγή: Εφημερίδα Κόντρα

της Γιούλας Γκεσούλη

Η κυβέρνηση ενεργεί με το βλέμμα στραμμένο προς τα έξω, προς τους γκαουλάιτερ της τρόικας ακόμα και στα θέματα Παιδείας. Βάζοντας ταφόπλακα στο δημόσιο Πανεπιστήμιο, είναι σαν να τους λέει: εμείς τα ξεπουλήσαμε όλα, ιδιωτικοποιούμε τα πάντα, είμαστε εξαιρετικά πειθήνιοι και υποτελείς, γι’ αυτό κι εσείς μη μας στερείτε τα τοκογλυφικά δάνεια, προκειμένου να συνεχίσει να επιβιώνει ο ελληνικός καπιταλισμός. Αυτός είναι, πιστεύουμε, ο κύριος λόγος που η κυβέρνηση και η Διαμαντοπούλου προχωρούν στην κατεδάφιση του δημόσιου Πανεπιστήμιου με το σχέδιο νόμου, παρά το σημαντικό γεγονός ότι δεν έχουν έστω τις πλάτες των πανεπιστημιακών. Οι Πασόκοι αποφάσισαν να τελειώσουν πολιτικά, προκειμένου να εξυπηρετήσουν στο ακέραιο τα συμφέροντα του διεθνούς και ντόπιου κεφαλαίου. Θα μείνουν στην ιστορία ως μαύρη σελίδα, ως αυτοί που έβαλαν ταφόπλακα στην εργασία και την Παιδεία.

Εν μέσω θέρους, λοιπόν, μετά από ένα παιχνίδι συνεχών διαρροών, η Διαμαντοπούλου έδωσε στη δημοσιότητα το προσχέδιο νόμου «Οργάνωση Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ανεξάρτητη Αρχή για τη Διασφάλιση και Πιστοποίηση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Ενα νομοσχέδιο, ποτισμένο από τη φασιστική αρχή του «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».

Καταλύεται το άρθρο 16 του Συντάγματος

Οταν η Διαμαντοπούλου έδωσε στη δημοσιότητα το αρχικό «σχέδιο διαβούλευσης» και διεφάνησαν οι προθέσεις της κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας, σημειώναμε: «Το ογκώδες, μαχητικό, διεκδικητικό κίνημα της φοιτητικής νεολαίας και της εργαζόμενης κοινωνίας, που μπήκε στο γύψο με τη δικτατορία των συνταγματαρχών και μάτωσε στην ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου, υποχρέωσε τον νομοθέτη να εγγυηθεί (έστω με το γράμμα του νόμου, γιατί στην πραγματικότητα καθαρή επιστήμη, έρευνα και διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο του καπιταλισμού δεν μπορεί να υπάρξει) το 1975, στο άρθρο 16 του Συντάγματος (παρ. 1), την ελευθερία της έρευνας, της επιστήμης και της διδασκαλίας, την ακαδημαϊκή ελευθερία και να ορίσει (παρ. 5) ότι η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση.

 Η πλούσια νομολογία, που αναπτύχθηκε γύρω από το συγκεκριμένο άρθρο, τροφοδοτούμενη από τις απόπειρες της εξουσίας να καταλύσει στη συνέχεια πλευρές ή και ολόκληρο το άρθρο 16 και από τις εκρήξεις του φοιτητικού κινήματος, που πάσχιζε να διαφυλάξει ιερά δικαιώματα και κατακτήσεις, ερμηνεύοντας τις σχετικές διατάξεις, τόνισε πως ο δημόσιος χαρακτήρας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ‘’εξαιρεί τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες από το πεδίο των ανταλλακτικών, εμπορευματικής μορφής σχέσεων, προκειμένου να εξυπηρετήσει μια θεμελιώδη κοινωνική ανάγκη’’. Υπογράμμισε δε πως ‘’οι παραπάνω διατάξεις αποβλέπουν στη διασφάλιση της αυτονομίας της έρευνας και της επιστήμης σε σχέση τόσο με την πολιτική εξουσία, όσο και με τα ιδιωτικά συμφέροντα’’, και πως η νομική αυτή ταυτότητα των Πανεπιστημίων ‘’συνυφάνθηκε με την υποχρέωση του κράτους να παρεμβαίνει εγγυητικά και να εξασφαλίζει με νομικά και υλικά μέσα την εκπλήρωση της αποστολής των Πανεπιστημίων’’».

Κατεδαφίζουν κάθε προσπάθεια συγκρότησης των πανεπιστημίων μεταπολιτευτικά

πηγή: Εποχή
της Θεανώς Φωτίου

Κανείς αξιοπρεπής και πολιτικά έντιμος υπουργός Παιδείας δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ποτέ την ψήφιση τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο του Νόμου-Πλαισίου για τα πανεπιστήμια με τις Σχολές κλειστές. Εκτός, βεβαίως, από την κ. Διαμαντοπούλου, η οποία επί ένα χρόνο διαβεβαίωνε για το αντίθετο, καλούσε υποκριτικά για διάλογο, στον οποίο η ίδια δεν προσήρχετο, όταν όλα τα πανεπιστήμια απέρριπταν το «κείμενο διαβούλευσης» για την Ανωτάτη Εκπαίδευση, συκοφαντούσε και υποβάθμιζε πανεπιστήμια και πανεπιστημιακούς και κατεδάφιζε επί ένα χρόνο συστηματικά, αθόρυβα και καθημερινά όλα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Την τελευταία βδομάδα η κατάθεση ή όχι του Νόμου-Πλαισίου ακροβατεί. Τα κείμενα που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα δεν αναιρούν τη λογική και τους στόχους του κειμένου διαβούλευσης. Αντίθετα, κατά την προσφιλή τακτική της κυβέρνησης τα χειροτερεύουν.
Το «κείμενο διαβούλευσης» ή αρχές Νόμου-Πλαισίου για την Ανωτάτη Εκπαίδευση παρουσιάστηκε στο Ρέθυμνο στις 23.10.2010. Πρόκειται για ένα κείμενο εξαιρετικά υποκριτικό, με έννοιες που αναποδογυρίζουν τη σημασιολογική χρήση των λέξεων, επιτομή της τακτικής που ακολούθησε η κυβέρνηση σε όλες τις θεσμικές αλλαγές που προώθησε (ασφαλιστικό, υγεία, παιδεία).
Μεθοδολογικά η συνταγή αυτή συνίσταται στο δίπολο: επίκληση υπαρκτών προβλημάτων και δυσλειτουργιών, και συκοφάντηση και απαξίωση των οργανισμών και των εργαζομένων με στόχο την εκχώρηση στο ιδιωτικό κεφάλαιο δημόσιων αγαθών και την ανατροπή και διάλυση εργασιακών σχέσεων. Στην περίπτωσή μας βέβαια, αποσιωπήθηκε ότι τα υπαρκτά προβλήματα και οι δυσλειτουργίες των ΑΕΙ οφείλονται κυρίως στις επιλογές επί μία 20ετία των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και δευτερευόντως της Ν. Δημοκρατίας.

Η λογική του Νόμου-Πλαισίου
Έχουμε γράψει επανειλημμένα τι επιχειρεί ο νέος Νόμος-Πλαίσιο: Πώς δηλαδή διαλύεται το Δημόσιο Δωρεάν Πανεπιστήμιο για να ανασυνταχθεί με βάση τις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου εκπαίδευσης (Συνθήκη της Μπολώνια).
Οι επιταγές του Δ.Ν.Τ. βιώνονται με τον πιο οδυνηρό τρόπο εδώ και ένα χρόνο, από όλους μας. Για τα πανεπιστήμια είναι καταλυτικές, όπως θα δούμε παρακάτω.
Οι μείζονες επιταγές του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου, αφορούν κυρίως την επιβολή δύο κύκλων σπουδών με πτυχία που απορρέουν από άθροισμα πιστωτικών μονάδων (ECTS), οι οποίες συλλέγονται από πανεπιστημιακά και μη πανεπιστημιακά ιδρύματα (και όχι από μια ενότητα σπουδής που αντιστοιχεί σε μια επιστήμη). Έχουμε επανειλημμένα αντισταθεί σε αυτό το μοντέλο με επιχειρήματα που απορρέουν από τις ανάγκες της επιστημονικής συγκρότησης των σπουδαστών μας, του μεγέθους της χώρας μας και της αρνητικής εμπειρίας που έχει καταγραφεί στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια μετά από δεκαετή εφαρμογή. Έχουμε καταγγείλει ότι αυτές οι αλλαγές δεν αφορούν την εκπαίδευση, αλλά τα οικονομικά των κρατών-μελών που αποφάσισαν να αποσυρθούν από τη χρηματοδότηση της Δημόσιας Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, να την μετακυλήσουν στους πολίτες τους, καθώς και να παρέχουν δύο κατηγορίες πτυχιούχων στην αγορά εργασίας, τους φτηνούς και τους φτηνότερους, όλους αναλώσιμους και επισφαλείς, που συνεχώς πρέπει να «εξειδικεύονται» και να «καταρτίζονται» πληρώνοντας.
Ο Νόμος-Πλαίσιο αρθρώνεται κυρίως σε τρεις ενότητες:

Τέλη Αυγούστου ψηφίζεται ο νόμος-πλαίσιο, δεν τον αποδέχονται οι πρόεδροι των ΤΕΙ

πηγή: in.gr

Τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση συζητούσαν μέχρι αργά το βράδυ της Πέμπτης οι πρόεδροι των ΤΕΙ, οι οποίοι κατέληξαν σε κείμενο που παρέδωσαν την Παρασκευή στην υπουργό Παιδείας. Συγκεκριμένα, οι πρόεδροι δεν αποδέχονται το περιεχόμενο του νομοσχεδίου και ζητούν από το υπουργείο να το αναπροσαρμόσει ριζικά σε συνεργασία με τη σύνοδο προέδρων. Ωστόσο, τονίζεται ότι υπάρχουν και θετικά σημεία, τα οποία όμως «χάνονται εξαιτίας των βασικών αυτών αδυναμιών».

Όλοι οι παράγοντες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βλέπουν θετικά την παράταση διαλόγου που δόθηκε, ώστε το νομοσχέδιο να κατατεθεί τέλος Ιουλίου και να ψηφιστεί τέλος Αυγούστου. Υποστηρίζουν ότι θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια, προκειμένου να καταλήξουν σε κείμενο που θα έχει τις μεγαλύτερες δυνατές συγκλίσεις.

Οι πρόεδροι των ΤΕΙ, μετά τη σύνοδό τους, τονίζουν την ανάγκη να παραμείνουν τα Τεχνολογικά Ιδρύματα στην σφαίρα της ενιαίας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνουν ότι «το προσχέδιο που δόθηκε αφήνει τα ΤΕΙ με έναν αμφίβολο ακαδημαϊκό ρόλο. Μάλιστα, υπάρχουν και ενδείξεις υποβάθμισης. Κι αυτό γιατί δεν περιλαμβάνει μέτρα για την ακαδημαϊκή ολοκλήρωσή τους με την οργάνωση ολοκληρωμένου τρίτου κύκλου σπουδών, με βάση την ευρωπαϊκή πρακτική, και θέτει σε δεύτερη μοίρα την έρευνα, η οποία αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης, πιστοποίησης και χρηματοδότησης».

«Δεν μάς έχουν γίνει γνωστές οι μεταβατικές διατάξεις για τον τρόπο εφαρμογής των προβλεπόμενων ρυθμίσεων και την αντιμετώπιση του υπηρετούντος επιστημονικού προσωπικού» συνεχίζουν οι πρόεδροι.

«Το προτεινόμενο σύστημα διοίκησης εντείνει τη γραφειοκρατία, δημιουργεί συνθήκες εσωτερικών συγκρούσεων, αρμοδιοτήτων και εξωθεσμικών παρεμβάσεων. Προτείνει να αναλαμβάνει η ΑΔΙΠ αρμοδιότητες τέτοιες, που διακυβεύουν την αξιοπιστία και το κύρος της ως Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας, αφού θα παρεμβαίνει σε θέματα χρηματοδότησης και χωροταξικής κατανομής των ΑΕΙ. Το ίδιο ισχύει και για το προτεινόμενο ΝΠΙΔ, το οποίο θα διαχειρίζεται κονδύλια πολλαπλάσια αυτών του προϋπολογισμού σε κάθε ΑΕΙ, χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη νομιμοποίησης των αποφάσεών του από τα συλλογικά όργανα των ιδρυμάτων» προσθέτουν οι πρόεδροι των ΤΕΙ.

Την ίδια ώρα, οι πρυτάνεις συνεχίζουν τις επαφές τους με τους πολιτικούς αρχηγούς, και την Παρασκευή είναι προγραμματισμένη συνάντηση με την γγ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα.

Συγχρόνως, συνεδριάζει εκτάκτως η σύγκλητος του ΕΜΠ. Ήδη έχουν συνεδριάσει η σύγκλητος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το διοικητικού συμβούλιο των διδασκόντων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, που απέρριψαν διατάξεις του νομοσχεδίου.

Πριν από την έναρξη της χρονιάς η ψήφιση

Αμέσως μετά τη συνάντηση με τους προέδρους των ΤΕΙ η κ. Διαμαντοπούλου δήλωσε: «Τα ΤΕΙ παίζουν σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να έχουν διακριτό, αναβαθμισμένο και συγκεκριμένο ρόλο. Κατατέθηκαν σήμερα προτάσεις και ενστάσεις. Συμφωνήσαμε την επόμενη εβδομάδα να υπάρχουν πιο συγκεκριμένα κείμενα, τα οποία θα ληφθούν σοβαρά υπόψη στην τελική διαμόρφωση του κειμένου.

» Μετά από ένα χρόνο διαβούλευση στις προτάσεις του υπουργείου για τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση, ζητήθηκε από την ακαδημαϊκή κοινότητα -και όχι μόνο-, χρόνος για ορισμένες παρεμβάσεις και προτάσεις στο προσχέδιο Νόμου».

Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την κατάθεση και την ψήφιση του νομοσχεδίου, η υπουργός απάντησε: «Περιμένω την επόμενη εβδομάδα, τις επόμενες 10 ημέρες, προτάσεις. Θα ήθελα, όμως, να κάνω σαφές ότι όλες οι διαδικασίες που αφορούν στη Βουλή θα έχουν ολοκληρωθεί πριν από την αρχή της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς».

Ανώτατη Εκπαίδευση: Ή αυτοί ή εμείς

πηγή: Αριστερό Βήμα

του Παναγιώτη Σωτήρη

Τριάντα χρόνια συσσωρευμένης απέχθειας για οτιδήποτε κατέκτησε το φοιτητικό και το πανεπιστημιακό κίνημα βρίσκουν την έκφρασή τους στο νομοθετικό έκτρωμα που έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Παιδείας. Με μεθοδικότητα κατ’ εξακολούθηση δολοφόνου το νομοσχέδιο επιδιώκει να αποδομήσει την ίδια την κατοχυρωμένη από δεκαετίες έννοια της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και να επιβάλει μια βίαιη «αλλαγή παραδείγματος» και την πλήρη μετάβαση στην επιχειρηματική ανώτατη εκπαίδευση.

Καταρχάς, η προτεινόμενη «μεταρρύθμιση» σφραγίζεται από την αναγόρευση του αυταρχικού και ιεραρχικού τρόπου διοίκησης των επιχειρήσεων σε απόλυτο πρότυπο διαχείρισης των Πανεπιστημίων.  Ο παντοδύναμος Πρύτανης – μάνατζερ θα λειτουργεί ως διευθύνων σύμβουλος, θα συγκεντρώνει το σύνολο των αρμοδιοτήτων, λογοδοτώντας μόνο στο Συμβούλιο Διοίκησης, ενώ η Σύγκλητος γίνεται διακοσμητική. Ο Πρύτανης αποφασίζει, το Συμβούλιο εγκρίνει και η Σύγκλητος «γνωμοδοτεί», αυτή θα είναι πλέον η διαδικασία. Αντί για αιρετά όργανα που λογοδοτούν σε όσους τα ανέδειξαν κυριαρχεί η λογική του διορισμού, οδηγώντας στην υποχρεωτική παρουσία διορισμένων μελών στο «Συμβούλιο» και στο διορισμένο και όχι εκλεγμένο Πρύτανη. Η φοιτητική συμμετοχή πρακτικά καταργείται και οι φοιτητικοί σύλλογοι στερούνται τη δυνατότητα να ορίζουν τους αντιπροσώπους τους. Ουσιαστικά, οι διαδικασίες απόφασης «αποστειρώνονται» από την ενοχλητική παρουσία του φοιτητικού κινήματος και των εκπροσώπων των υπόλοιπων εργαζομένων μέσα στο Πανεπιστήμιο. Ο «οργανισμός» κάθε ΑΕΙ ανάγεται σε ένα πραγματικό «παρασύνταγμα» μέσα σε κάθε ίδρυμα, αφού αυτός θα ορίζει κρίσιμες διαδικασίες και θα επιβάλει τη συμμόρφωση με την επιχειρηματική λογική για την ανώτατη εκπαίδευση.

Την ίδια στιγμή εντονότερος παρά ποτέ θα είναι ο κρατικός παρεμβατισμός στη διοίκηση. Σε πείσμα όλων των αναφορών σε «αυτοτέλεια» των ΑΕΙ, αυτά θα εξαρτώνται από τόσο από το εάν η παντοδύναμη Ανεξάρτητη Αρχή για διασφάλιση της ποιότητας θα δίνει αφενός τη πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών αφετέρου θετικές αξιολογήσεις, από τις οποίες θα εξαρτάται και μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης. Στην πραγματικότητα περισσότερο παρά ποτέ πηγαίνουμε σε μια βίαιη επιβολή ενός συγκεκριμένου προτύπου σπουδών προσανατολισμένο σε κατευθύνσεις τεχνοκρατικές και αγοραίες. Όσο και να προσπάθησαν να μας πείσουν για τον «ακαδημαϊκό» και «βελτιωτικό» χαρακτήρα της αξιολόγησης, τώρα αποδεικνύεται ο βαθιά αντιδραστικός, φρονηματικός και τιμωρητικός χαρακτήρας που θα έχει.

Ως προς τα πτυχία ολοκληρώνεται η πορεία που οδηγει από το πτυχίο στον ατομικό φάκελο προσόντων και τη διάλυση των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Η μετάβαση από τα Τμήματα στις «Σχολές» με τα ευέλικτα προγράμματα σπουδών, η εισαγωγή συστήματος πιστωτικών μονάδων, η πλήρης εμπέδωση της λογικής της διαδικασίας της Μπολόνια και των τριών κύκλων σπουδών, η ρητή δυνατότητα πτυχίων σε 3 χρόνια συγκλίνουν σε αυτή την κατεύθυνση. Την ίδια ώρα που η ανεργία των νέων εκτινάσσεται σε δυσθεώρητα ύψη και οι εργασιακές σχέσεις κατρακυλούν στη βαρβαρότητα, οι αυριανοί πτυχιούχοι θα μπουν στην αγορά εργασίας χωρίς κατοχυρωμένα συλλογικά δικαιώματα, περισσότερο εξατομικευμένοι και απροστάτευτοι παρά ποτέ.

Την ίδια στιγμή τα Πανεπιστήμια εξωθούνται σε ανταποδοτικές και επιχειρηματικές πρακτικές. Ακόμη και εάν δεν ισχύσουν οι αναφορές σε κατάργηση και τυπικά της δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης, μόνο με εισαγωγή διδάκτρων (ξεκινώντας από τις πρακτικές δια βίου και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης) θα μπορέσουν τα ΑΕΙ να αντιμετωπίσουν τη χρηματοδοτική ασφυξία που φέρνει όχι μόνο το Μνημόνιο αλλά και ο νέος τρόπος χρηματοδότησης, καθώς το Δημόσιο θα εγγυάται μόνο μικρό μέρος της χρηματοδότησης (υπό την προϋπόθεση της θετικής αξιολόγησης και προσφερόμενο στη βάση «αντικειμενικών» κριτηρίων). Κατά συνέπεια αναγκαστικά θα έχουμε ανάπτυξη επιχειρηματικών  πρακτικών σε ό,τι αφορά την έρευνα, την εμπορία ευρεσιτεχνιών, την «αξιοποίηση» της περιουσίας των ιδρυμάτων. Ταυτόχρονα, θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η πίεση προς τους διδάσκοντες να φέρνουν ανταγωνιστικά προγράμματα, καθώς μόνο με αυτό τον τρόπο θα ενισχύεται η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων, σε βάρος της κριτικής επιστημονικής έρευνας. Όσοι κλάδοι και αντικείμενα δεν κατορθώνουν να κερδίσουν «χορηγίες», θα αντιμετωπίζουν την προοπτική του οριστικού μαρασμού.

Σε ένα τέτοιο πανεπιστήμιο λογικό είναι να υπάρχει ένας παροξυσμός αυταρχισμού απέναντι στα κινήματα. Η τρομαχτική μείωση της φοιτητικής συμμετοχής, η αφαίρεση από τους φοιτητικούς συλλόγους του δικαιώματος να ορίζουν τους αντιπροσώπους τους, η στέρηση από όλους τους υπόλοιπους εργαζομένους στα ΑΕΙ να έχουν εκπροσώπους στα όργανα διοίκησης, η κατάργηση ουσιαστικά του πανεπιστημιακού ασύλου, η διαγραφή όσων φοιτητών καθυστερούν να πάρουν το πτυχίο τους, οι ακόμη πιο αυστηροί οργανισμοί και εσωτερικοί κανονισμοί, όλα αυτά επιδιώκουν να επιβάλουν ένα κλίμα πειθάρχησης απέναντι στην ενοχλητική ανορθογραφία που αποτέλεσε πάντα το φοιτητικό αλλά και ευρύτερα το πανεπιστημιακό κίνημα. Το όραμα των εμπνευστών του νόμου είναι ένα πανεπιστήμιο στο οποίο δεν θα γίνονται συνελεύσεις, δεν θα γίνονται αποχές, καταλήψεις και απεργίες, δεν θα διακόπτεται ποτέ η έρευνα και η αστυνομία θα μπαινοβγαίνει όποτε θέλει.

Όλα αυτά συνδυάζονται και με μια ριζική υποβάθμιση και κατηγοριοποίηση του διδακτικού προσωπικού. Η μονιμότητα τίθεται υπό αίρεση αφού και οι πρωτοβάθμιοι καθηγητές θα υπόκειται σε περιοδική αξιολόγηση. Ο νέος τρόπος εκλογής και εξέλιξης θα ενισχύσει πρακτικές ιδεολογικού ελέγχου και θα επιτείνει την ανασφάλεια. Η διαρκής αναφορά σε κριτές εξωτερικού (ακόμη και στην αξιολόγηση διδακτορικών διατριβών) συμπυκνώνει μια ιδιότυπη εκδοχή εκούσιας ακαδημαϊκής αποικιοκρατίας. Η δημόσια επιχορήγηση θα αφορά μόνο τη βασική μισθοδοσία, ενώ ανάλογα με τα έσοδά τους τα πανεπιστήμια θα μπορούν να προσφέρουν και «bonus» ενισχύοντας πρακτικές κατηγοριοποίησης. Την ίδια στιγμή η επισφάλεια θα ενισχυθεί με το νέο θεσμό των συμβασιούχων εντεταλμένων διδασκαλίας που θα αντικαταστήσουν τους λέκτορες.

Είναι σαφές ότι εάν όλα αυτά θεσπιστούν, θα μιλάμε για το τέλος της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης.  Αυτό αφορά κάθε πλευρά της: την εργασιακή και ακαδημαϊκή αξιοπρέπεια που υπονομεύεται, το μορφωτικό ρόλο που διαλύεται, την εργασιακή προοπτική των πτυχιούχων που είναι στον αέρα. Δεν πρόκειται απλώς για ονειρώξεις κάποιων εμμονικών νεοφιλελεύθερων. Μιλάμε για ένα νόμο που πρόκειται να ψηφιστεί και αναιρεί ένα βασικό κοινωνικό αγαθό. Γι’ αυτό και πρέπει να αναλογιστούμε την ευθύνη μας. Δειλά - δειλά οι δυνάμεις του ακαδημαϊκού δωσιλογισμού βγαίνουν στο προσκήνιο ανακαλύπτοντας θετικές πλευρές ή ελπίζοντας να πάρουν μερίδιο εξουσίας στη νέα κατάσταση. Ήρθε η ώρα να σηκώσουμε το γάντι της σύγκρουσης: δηλώνοντας την πλήρη ανυπακοή στο νέο νόμο, ανακοινώνοντας τη δέσμευσή μας για υπονόμευση και σαμποτάρισμα κάθε φάσης της εφαρμογής, αποφασίζοντας από τώρα ότι το επόμενο ακαδημαϊκό έτος δεν θα ξεκινήσει γιατί τα Πανεπιστήμια θα είναι κλειστά από απεργίες και καταλήψεις. Η κυβέρνηση του Μνημονίου, του αίματος και της πλήρους υποτέλειας στην Τρόικα είναι βαθιά γελασμένη εάν πιστεύει ότι θα βάλει ταφόπλακα στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Προς τις Κυρίες και τους Κυρίους Βουλευτές, Υπόμνημα επί του νομοσχεδίου για το ελληνικό Πανεπιστήμιο

πηγή: Red Notebook
του Κώστα Σταμάτη, Καθηγητή Φιλοσοφίας του Δικαίου στο τμήμα Νομικής του ΑΠΘ

Αξιότιμοι Κύριοι και Κυρίες Βουλευτές.

Κατατίθεται προς ψήφιση νομοσχέδιο σαρωτικής μεταβολής του πανεπιστημιακού τοπίου στη χώρα μας. Το νομοσχέδιο κατατίθεται μέσα στο καλοκαίρι, μόνο και μόνο για να ψηφισθεί εσπευσμένα και χωρίς ουσιαστική συζήτηση, παρά την καθολική αντίδραση της ελληνικής πανεπιστημιακής κοινότητας. Το κείμενο αυτό ατυχώς απηχεί προς το πολύ χειρότερο συναφή δέσμη ιδεών, που έχει εξαγγείλει προ μηνών η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Διά Βίου Μάθησης. Η εν λόγω δέσμη ιδεών έχει αποτελέσει έκτοτε αντικείμενο ζωηρής και αυθεντικής διαβούλευσης στα Τμήματα και τις Συγκλήτους των ΑΕΙ όλης της χώρας. Η ελληνική πανεπιστημιακή κοινότητα έχει κρίνει νηφάλια και τεκμηριωμένα, με πλείστα ψηφίσματα των Συγκλήτων, ότι η δέσμη αυτή διαπνέεται από επίφοβες κεντρικές ιδέες, οι οποίες και μεγεθύνονται τα μάλα στο υπό κρίση νομοσχέδιο. Επί όλων αυτών, παρακαλούμε θερμά να λάβετε υπ’ όψιν Σας τα ακόλουθα.

Ι. Ένα ολιγαρχικό, αδιαφανές και θεσμικά ανέλεγκτο σύστημα διοίκησης

Ύστερα από τη μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή του 1982, το ισχύον στην Ελλάδα σύστημα διοίκησης των ΑΕΙ έχει προσαρμοσθεί επιτυχώς στη συνταγματική επιταγή του άρθ. 16§5 για «πλήρη αυτοδιοίκηση». Η  αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ διαδέχθηκε με τρόπο εποικοδομητικό το προϊσχύσαν, άκρως ιεραρχικό πρότυπο διοίκησης αποκλειστικά από καθηγητές κατόχους της περίφημης έδρας. Το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ, μαζί με την ακαδημαϊκή ελευθερία, επέτρεψαν ύστερα από τη Μεταπολίτευση μία πρωτόγνωρη άνθηση των επιστημών και της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Το αυτοδιοίκητο έχει εμπεδωθεί στον ακαδημαϊκό πολιτισμό της χώρας μας, χάρη σε όργανα ευρείας σύνθεσης με γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας, με μέλη αιρετά και με θητεία κατά κανόνα ενιαύσια (Γενική Συνέλευση Τομέα και Τμήματος, Σύγκλητος).

Χωρίς πειστική επιχειρηματολογία κρίνεται αφοριστικά από την Κυρία Υπουργό ότι το σύστημα αυτοδιοίκησης του Πανεπιστημίου έχει καταστεί απαρχαιωμένο. Φαινόμενα σποραδικά και μεμονωμένα παρουσιάζονται περίπου ως γενικευμένη καθημερινή κατάσταση: φαινόμενα βίας, κομματισμού και ευνοιοκρατίας, καθώς και διαφωνίες των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. Αλλά τέτοια φαινόμενα χαρακτηρίζουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και το ίδιο το πολιτικό σύστημα της χώρας, χωρίς ωστόσο να διανοηθεί κανείς να προτείνει στα σοβαρά την κατάργηση της δημοκρατίας!

Πώς θα λειτουργήσουν τα ΑΕΙ τριετούς φοίτησης

πηγή: ethnos.gr

  Στο σχέδιο νόμου που θα δοθεί σήμερα στη δημοσιότητα θα επισημαίνεται ότι όποιες σχολές των ΑΕΙ - ΤΕΙ επιθυμούν να μειώσουν τον χρόνο σπουδών από τα τέσσερα στα τρία χρόνια θα μπορούν να το κάνουν, με την προϋπόθεση ότι ο φοιτητής θα συγκεντρώνει μέσα σε μία τριετία 180 ακαδημαϊκές μονάδες (60 τον χρόνο).

Τριετείς σπουδές υπό προϋποθέσεις, και όχι για όλα τα τμήματα των ΑΕΙ - ΤΕΙ, προγραμματίζει το υπουργείο Παιδείας, προκειμένου να εναρμονιστεί η χώρα μας με τον ευρωπαϊκό χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης.
Στο σχέδιο νόμου που θα δοθεί σήμερα στη δημοσιότητα θα επισημαίνεται ότι όποιες σχολές των ΑΕΙ - ΤΕΙ επιθυμούν να μειώσουν τον χρόνο σπουδών από τα τέσσερα στα τρία χρόνια θα μπορούν να το κάνουν, με την προϋπόθεση ότι ο φοιτητής θα συγκεντρώνει μέσα σε μία τριετία 180 ακαδημαϊκές μονάδες (60 τον χρόνο).

Επίσης, τα Ιδρύματα θα μπορούν σε κάποιες περιπτώσεις να διοργανώνουν ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης (μονοετή ή διετή), χωρίς όμως να χορηγούν πτυχίο.
Ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας δήλωσε στο "Εθνος" ότι η διάταξη για τις τριετείς σπουδές δεν θα αφορά όλα τα τμήματα. "Αν υπάρχουν τμήματα τα οποία μπορούν να προσφέρουν όλες τις απαραίτητες γνώσεις εντός τριετίας, χωρίς να μειώνεται το κύρος του πτυχίου, τότε θα έχουν αυτή τη δυνατότητα" δήλωσε χαρακτηριστικά.

Μάλιστα ανέφερε για τα συγκεκριμένα τμήματα ότι οι απόφοιτοι από τη στιγμή που θα ολοκληρώνουν τις σπουδές τους ταχύτερα, θα βγαίνουν νωρίτερα στην αγορά εργασίας.
Από την πλευρά ο ειδικός γραμματέας ανώτατης εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, Βασίλης Παπάζογλου, προχώρησε σε διευκρινίσεις για το ζήτημα των τριετών σπουδών.
Ειδικότερα ξεκαθάρισε, φέρνοντας για παράδειγμα το τμήμα Φυσικής, ότι για να χορηγηθούν πτυχία σε τρία χρόνια δεν θα μπορεί να το κάνει μόνο ένα τμήμα ξεχωριστά. "Ή όλα τα τμήματα Φυσικής ή κανένα, γιατί διαφορετικά αργότερα θα υπάρχουν προβλήματα με τα επαγγελματικά δικαιώματα".

Σύμφωνα με εκτιμήσεις από στελέχη του υπουργείου Παιδείας που ασχολήθηκαν με τη σύνταξη του νέου νόμου, οι τριετείς σπουδές αφορούν κυρίως τμήματα των ΤΕΙ και λιγότερα των πανεπιστημίων.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, το θέμα δεν αναμένεται να επηρεάσει μεγάλο αριθμό και σίγουρα δεν θα "ακουμπήσει" Πολυτεχνικά, Γεωπονικά και Ιατρικά, τα οποία χορηγούν πτυχίο έπειτα από 5 ή 6 χρόνια σπουδών.
Συζητείται και η σύσταση υπηρεσιών φύλαξης
Προστασία ασύλου... αλά καρτ
Στα βασικά σημεία του προσχεδίου νόμου που δόθηκαν στη δημοσιότητα, η μόνη αναφορά που γίνεται σχετικά με τις ακαδημαϊκές ελευθερίες-άσυλο είναι ότι θα υπάρξει "πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας έκφρασης στα ΑΕΙ".
Η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου επισήμανε ότι "η ελληνική κοινωνία θέλει ένα πανεπιστήμιο και ΤΕΙ ανοιχτό, που να λειτουργεί και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της".
Ενδεικτική, πάντως, είναι η δήλωση του ειδικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης για το θέμα που απασχολεί την πανεπιστημιακή κοινότητα. "Το άσυλο, αυτήν τη στιγμή, όπως υπάρχει στον νόμο, δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Θα επαφίεται σε κάθε ίδρυμα πώς θα το εφαρμόσει, μέσω του οργανισμού του. Αν θα κάνει υπηρεσία φύλαξης, πώς θα την κάνει, πώς θα την πληρώνει". Μάλιστα ανέφερε πως εάν ένας πολίτης καταγγείλει έκτροπα στην αστυνομία σε πανεπιστημιακό χώρο, τότε οι αρχές θα αποφασίσουν εάν θα παρέμβουν.
Ουσιαστικά, με τον νέο νόμο, το κάθε ίδρυμα, μέσω του εσωτερικού κανονισμού, θα αποφασίζει με ποιον τρόπο θα αντιδρά σε περιπτώσεις που πραγματοποιούνται επεισόδια ή καταστροφές πανεπιστημιακών χώρων. Σίγουρα, πάντως, θα υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την απόφαση για άρση του ασύλου, αφού δεν θα απαιτούνται η συνεδρίαση και η σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής.
Διαψεύδει το υπουργείο τα περί διδάκτρων
Διά βίου μάθηση και εξ αποστάσεως
Το κάθε ίδρυμα ΑΕΙ-ΤΕΙ, σύμφωνα με το προσχέδιο νόμου, θα μπορεί να ιδρύσει σχολή Διά Βίου Μάθησης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούν πολίτες που επιθυμούν να εφοδιαστούν με γνώσεις να παρακολουθούν μαθήματα εξ αποστάσεως, ενώ το κάθε ίδρυμα θα αποφασίζει αν θα επιβάλει δίδακτρα.
Τις τελευταίες ημέρες, πάντως, αναπτύχθηκε μια φημολογία, σύμφωνα με την οποία όσοι φοιτητές δεν θα ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στα προβλεπόμενα έτη που ορίζει ο νόμος, θα υπάρχει το ενδεχόμενο να υπάρχει μία οικονομική επιβάρυνσή τους για τα πρόσθετα έτη που θα σπουδάσουν. Αυτό, ωστόσο, φαίνεται πως διαψεύδεται από το υπουργείο Παιδείας, καθώς ισχυρίζεται ότι διατάξεις του νόμου οι οποίες υποτίθεται ότι έχουν διαρρεύσει στον Τύπο δεν ισχύουν.
Μένει, πάντως, να φανεί εάν η συγκεκριμένη διάταξη θα έχει απαλειφθεί στο κείμενο που θα δώσει σήμερα το υπουργείο στους πρυτάνεις.
Εν τω μεταξύ, την Παρασκευή, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο υπουργείο Παιδείας, ομάδα φοιτητών εισήλθε στην αίθουσα κρατώντας πανό και φωνάζοντας συνθήματα ενάντια στην κατάργηση της δημόσιας παιδείας.
Η υπουργός Παιδείας από την πλευρά της, με δηλώσεις της υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι "οι ριζικές αλλαγές που προτείνονται για τα ανώτατα ιδρύματα, ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, που χρηματοδοτεί τα ιδρύματα και εμπιστεύεται τα παιδιά της".

ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΒΟΛΙΑΝΙΤΗΣ