του Παναγιώτη Σωτήρη
Μέσα στη συγκυρία του Μνημονίου η Ανώτατη Εκπαίδευση δεν θα μπορούσε να μείνει στο απυρόβλητο. Πόσο μάλλον και εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με συμβολική αφετηρία τη Διακήρυξη της Μπολόνια το 1999, είναι σε εξέλιξη μια πανευρωπαϊκή προσπάθεια προσαρμογής των πανεπιστημίων στις απαιτήσεις του κεφαλαίου και τις τάσεις της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. Αυτή η προσπάθεια τώρα συνδυάζεται με την πολιτική της χρηματοοικονομικής ασφυξίας, που αξιοποιείται ως μοχλός για την πλήρη συμμόρφωση των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ με τη μετάλλαξη της ανώτατης εκπαίδευσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρώτα από όλα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρωτοφανές κύμα περικοπών που οδηγούν νομοτελειακά στην αδυναμία λειτουργίας των πανεπιστημίων. Όλες οι νέες προκηρύξεις ΔΕΠ, ΕΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και διοικητικού προσωπικού έχουν παγώσει. Οι διορισμοί των εκλεγμένων μελών ΔΕΠ καθυστερούν προκλητικά. Ο περιβόητος κανόνας «1 έρχεται 5 φεύγουν» σημαίνει ότι οι διορισμοί των ήδη εκλεγμένων μελών ΔΕΠ θα ολοκληρωθούν σε 3-5 χρόνια. ΟΙ εξελίξεις μελών ΔΕΠ έχουν παγώσει. Το Υπουργείο Παιδείας βάζει νέα προσκόμματα στη συγκρότηση των εκλεκτορικών σωμάτων, καθώς απαιτεί, ιδίως στα μη αυτοδύναμα τμήματα, να συμμετέχουν υποχρεωτικά εκλέκτορες εξωτερικού. Οι πιστώσεις για διδάσκοντες 407 μειώθηκαν κατά 16% και την επόμενη χρονιά έρχεται νέα ανάλογη μείωση που θα προστεθεί στη σημαντική μείωση που ούτως ή άλλως προέβλεπαν οι τετραετείς προϋπολογισμοί για την επόμενη χρονιά. Ο κίνδυνος ενός πραγματικού «διδακτικού κραχ» και οριακής αδυναμίας προσφοράς του προγράμματος σπουδών είναι υπαρκτός. Τα Πανεπιστήμια έχουν ήδη υποστεί περικοπή στους τακτικούς προϋπολογισμούς που αθροιστικά φτάνει το 50%. Η εφαρμογή του ΠΔ 113 με τα τεράστια γραφειοκρατικά προβλήματα που δημιουργεί, ουσιαστικά οδηγεί σε αναγκαστική «στάση πληρωμών» και σε αδυναμία λειτουργίας του πανεπιστημίου. Η κατάργηση του δεύτερου πανεπιστημιακού συγγράμματος έρχεται να υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο την ποιότητα των σπουδών.
Σε αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα έρχονται να προστεθεί και ο νέος Νόμος για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Εάν συνυπολογίσουμε το «Σχέδιο Διαβούλευσης», τις κατά καιρούς δηλώσεις της Υπουργού και των υφυπουργών και το πρόσφατο πόρισμα του ΕΣΥΠ, τότε μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ακόμη και στο «καλύτερο σενάριο» ο νέος νόμος θα οδηγήσει σε σημαντική μετάλλαξη του πανεπιστημίου. Τα «συμβούλια διοίκησης», ακόμη και εάν μείνουν «συμβουλευτικά», θα περιορίσουν ή ακόμη και καταργήσουν την αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων και θα εισάγουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τους μάνατζερ στην ανώτατη εκπαίδευση. Η μετάβαση από το τμήμα στη Σχολή θα υποβαθμίσει τα τμήματα, μετατρέποντάς τα σε απλές κατευθύνσεις, θα αποδιαρθρώσει τα πτυχία, ενώ με το «προπαρασκευαστικό έτος» θα μετατρέψει τα πρώτα έτη σε ένα ατέλειωτο εξεταστικό κέντρο. Οι αλλαγές στα προγράμματα σπουδών στην κατεύθυνση των λιγότερων μαθημάτων θα υποβαθμίσουν σπουδές και πτυχία. Η εισαγωγή του νέου θεσμού των «λεκτόρων» ή «εντεταλμένων διδασκόντων» χωρίς προοπτική εξέλιξης θα γενικεύσει την εργασιακή επισφάλεια.
Η σχεδιαζόμενη του ειδικού μισθολογίου για τους πανεπιστημιακούς, είναι βέβαιο ότι θα περιλαμβάνει μείωση των συνολικών αποδοχών των πανεπιστημιακών. Επιπλέον, φαίνεται ότι όλο και περισσότερο θα πηγαίνουμε σε ένα μοντέλο ατομικής διαπραγμάτευσης στο επίπεδο των ΑΕΙ, μέσα από τη λογική ότι τα ίδια τα Πανεπιστήμια θα μπορούν, εάν έχουν πόρους (π.χ. από δίδακτρα ή προγράμματα), να συμπληρώνουν το εισόδημα των πανεπιστημιακών.
Την ίδια στιγμή, μέσα από ένα σύστημα δηλώσεων και – εν μέρει – διαψεύσεων, η κυβέρνηση έχει κάνει σαφές ότι προωθεί τον περιβόητο «πανεπιστημιακό Καλλικράτη». Μέσω «διαρροών» εξαγγέλλει συγχωνεύσεις ΑΕΙ και την κατάργηση δεκάδων πανεπιστημιακών Τμημάτων και ΑΕΙ. Ακόμη και εάν στη «λίστα προγραφών» δεν μπουν όλα τα ΑΕΙ που αναφέρουν τα δημοσιεύματα, σίγουρα θα μπουν αρκετά τμήματα. Άλλωστε, ούτως ή άλλως, η διαδικασία της μετάβασης από το τμήμα στη σχολή θα σημαίνει για πολλά τμήματα αρχικά υποβιβασμό σε απλές κατευθύνσεις και στο τέλος συγχώνευση ή κατάργηση.
Και βέβαια ανεξαρτήτως «διαλόγων» και «διαβουλεύσεων» έχει γίνει προφανής ο κυνισμός και ο αυταρχισμός της κυβέρνησης απέναντι στις διεκδικήσεις και τις θέσεις των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας. «Τα Πανεπιστήμια έχουν πολύ λίπος για να κάψουν», δήλωσε ο ειδικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης δικαιολογώντας τις περικοπές. «Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν σέβεται τον κόπο, τον ιδρώτα και το αίμα του φορολογούμενου» υποστήριξε ο υφυπουργός Πανάρετος. Βροχή τα δακρυγόνα και τα γκλόμπ ενάντια στους πανεπιστημιακούς, τους φοιτητές και τους εργαζομένους στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στις 23/2. Επίθεση στους φοιτητές στη Σύρο στις 21/03.
Απέναντι σε όλες αυτές τις εξελίξεις η παθητική αναμονή της πρωτοβουλίας του Υπουργείου και η λογική «ας δούμε πρώτα τι θα περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο» οδηγούν νομοτελειακά στην απαξίωση των πανεπιστημίων και σε μια ήττα του πανεπιστημιακού κινήματος.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και στο «καλύτερο σενάριο», είναι βέβαιο ότι την επόμενη χρονιά, εάν δεν αντιδράσουμε, θα έχουμε εκατοντάδες απολύσεις διδασκόντων 407/80, παράταση της αδιοριστίας των εκλεγμένων μελών ΔΕΠ, σημαντικές αναγκαστικές περικοπές μαθημάτων και υποβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, δυσμενέστερες συνθήκες διδασκαλίας, βέβαια προβλήματα υποδομών (συνωστισμός σε λιγότερα κτίρια, περιορισμοί στη θέρμανση, αδυναμία κάλυψης των αναγκών σε αναλώσιμα) και φυσικά μικρότερες αποδοχές. Και αυτό ακόμη και εάν δεν ψηφιστεί νόμος. Ταυτόχρονα, ακόμη και η πιο ήπια εκδοχή νέου νόμου θα φέρνει τα συμβούλια διοίκησης σε βάρος των Συγκλήτων και των ΓΣ, θα οδηγήσει στην έμμεση συγχώνευση τμημάτων σε σχολές, θα φέρει το περιβόητο «προπαρασκευαστικό έτος».
Ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι απέναντι σε αυτή την πολιτική δεν υπάρχει περιθώριο ούτε ελιγμών, ούτε συμβιβασμών. Χρόνος επιπλέον δεν υπάρχει, ο χρόνος για να αντιδράσουμε, να αγωνιστούμε, να αμφισβητήσουμε και να διεκδικήσουμε είναι τώρα, αύριο θα είναι αργά.
Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την ακαδημαϊκή και εργασιακή μας αξιοπρέπεια, εάν δεν θέλουμε να εργαζόμαστε σε υποβαθμισμένα και ιδιωτικοποιημένα εκπαιδευτήρια, εάν δεν θέλουμε να δούμε την ιστορία ολόκληρων τμημάτων ή ακόμη Ιδρυμάτων να τελειώνει με τον άδοξο τρόπο της συρρίκνωσης, συγχώνευσης, απορρόφησης, πρέπει τώρα να αγωνιστούμε. Η ιστορία του πανεπιστημιακού κινήματος έχει δείξει ότι δεν υπάρχουν ανίκητες πολιτικές!
Μα μπορούμε μόνοι μας να ανατρέψουμε αυτή την εξέλιξη, συνηθίζουν να αναρωτιούνται, ενίοτε και καλόπιστα, οι Κασσάνδρες της ηττοπάθειας. Μόνο μόνοι μας δεν θα είμαστε! Μαζί μας είναι οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας που αντιμετωπίζονται ως μία «χαμένη γενιά» και ως «αναλώσιμο υλικό». Μαζί μας μπορεί να είναι το σύνολο των εργαζομένων μέσα στο Πανεπιστήμιο που αντιμετωπίζει υπερβολικό όγκο δουλειάς εξαιτίας των ελλείψεων προσωπικού και που θα αντιμετωπίσει την προοπτική των μετατάξεων, των μετακινήσεων, της κατάργησης οργανικών θέσεων εάν προχωρήσουν οι συγχωνεύσεις. Μαζί μας θα είναι όλοι οι εκπαιδευτικοί που και αυτοί αντιπαλεύουν το σχολείο των περικοπών, των συγχωνεύσεων και της αγοράς. Αλλά και συνολικά όλες οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι που επιμένουν να θεωρούν ότι η παιδεία, η υγεία, η ασφάλιση πρέπει να παραμείνουν δημόσια αγαθά και όχι εμπορεύματα και επιμένουν να διεκδικούν μια δημόσια και δωρεάν ανώτατη εκπαίδευση σύμφωνη με τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.
Το 2006-2007 καταφέραμε και το θέμα της αναθεώρησης του άρθρου 16 να γίνει υπόθεση όλης κοινωνίας. Σήμερα, η απειλή για τη συρρίκνωση, μετάλλαξη, άμεση και έμμεση εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης είναι ακόμη πιο μεγάλη. Μπορούμε να οικοδομήσουμε πλατύ, παλλαϊκό κίνημα υπεράσπισης μιας δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης σύμφωνης με τις κοινωνικές ανάγκες. Με τοπικές εκδηλώσεις, συνεργασία με σωματεία και κινήματα, με συγκρότηση επιτροπών αγώνα.
Γι’ αυτό και τώρα πρέπει να προχωρήσουμε τώρα μέσα στα Πανεπιστήμια σε κλιμάκωση απεργιακών κινητοποιήσεων. Δεν πρέπει να αφήσουμε να τελειώσει το εξάμηνο «ομαλά», αντίθετα τώρα, στις «ενεργές» εβδομάδες που απομένουν, έχουμε το περιθώριο να προχωρήσουμε σε απεργιακές κινητοποιήσεις, καλώντας σε συστράτευση το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας. Δεν έχουμε άλλη επιλογή, εάν θέλουμε να υποχρεώσουμε την κυβέρνηση σε αναδίπλωση και να ανακόψουμε μια πορεία που νομοτελειακά θα οδηγήσει σε συρρίκνωση και διάλυση των πανεπιστημίων. Ακόμη και εάν υποθέσει κανείς ότι στην επόμενη χρονιά, η τραγική εικόνα των πανεπιστημίων θα οδηγήσει σε έκρηξη οργής και δυσαρέσκειας, κύρια από τη μεριά των φοιτητών, το σίγουρο είναι ότι αυτή η έκρηξη θα έρθει σε έδαφος δυσμενές, έδαφος μαζικών απολύσεων, εκκίνησης διαδικασιών συγχώνευσης, νέου ψηφισμένου αντιδραστικού θεσμικού πλαισίου.
Ότι η ΠΟΣΔΕΠ έχει κάνει την καταστροφική επιλογή να μην προχωράει σε κινητοποιήσεις και να λειτουργεί ως «τεχνικός σύμβουλος» του Υπουργείου Παιδείας, δεν πρέπει να αποτελέσει εμπόδιο στο ξεδίπλωμα κινητοποιήσεων. Ξανακάνοντας τους συλλόγους ΔΕΠ ζωντανά κύτταρα αγώνα, ρίχνοντας το βάρος στις συνελεύσεις, καλώντας τις συνελεύσεις ακόμη και με συγκέντρωση υπογραφών εάν οι κωλυσιεργούν οι εκσυγχρονιστικές πλειοψηφίες στα ΔΣ, διοργανώνοντας κοινές εκδηλώσεις και «παν-πανεπιστημιακές» συνελεύσεις μαζί με τους φοιτητές, τους συλλόγους διοικητικών, του συμβασιούχους. τους ΕΕΔΙΠ, τους ΕΤΕΠ, βγάζοντας μπροστά την οργή όσων θα θιχτούν άμεσα (συμβασιούχοι διδάσκοντες, περιφερειακά ΑΕΙ, τμήματα που μπαίνουν στο στόχαστρο), υπερβαίνοντας την απόσταση ανάμεσα σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, μπορούμε να έχουμε εκείνο το αγωνιστικό απεργιακό ξέσπασμα που θα υποχρεώσει την κυβέρνηση σε υποχρέωση.
Και εάν μπορέσουμε να πάμε αποφασιστικά σε κινητοποιήσεις τότε θα μπορέσουμε να καλέσουμε τις Συγκλήτους και τις ΓΣ των Τμημάτων να σταματήσουν να συμμορφώνονται στην πράξη με τις αντιδραστικές αλλαγές και να αρνηθούν να συμμορφωθούν στις περικοπές και το νέο νόμο εκφράζοντας έμπρακτα τη διαμαρτυρία τους αναστέλλοντας αυτά τη λειτουργία των Ιδρυμάτων πριν τα οδηγήσει σε μαρασμό και κλείσιμο η πολιτική του Υπουργείου. Χωρίς απεργιακή κινητοποίηση και κίνημα που να πιέζει τα δημοκρατικά όργανα είναι πολύ πιο πιθανό να ακολουθήσουν το δρόμο της συναίνεσης παρά της αναγκαίας σύγκρουσης.
Να καλέσουμε τώρα σε κινητοποιήσεις χωρίς να περιμένουμε την επόμενη πρόκληση του Υπουργείου για να αντιδράσουμε. Ήδη έχουμε πολλούς λόγους για να αγωνιστούμε! Να προβάλλουμε τα τρίπτυχο Όχι στις περικοπές – Όχι στις συγχωνεύσεις – Να μην κατατεθεί ο νέος νόμος. Να εξαγγείλουμε τώρα σε όσους συλλόγους είναι εφικτό κλιμακούμενες απεργιακές κινητοποιήσεις από τις αρχές Μαΐου. Να οργανώσουμε γενικές συνελεύσεις σε όλους τους υπόλοιπους. Να προχωρήσουμε σε οριζόντιο συντονισμό των συλλόγων, ώστε να παρακάμψουμε την υπονομευτική στάση της ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ. Να οικοδομήσουμε το συντονισμό όλων των κομματιών της πανεπιστημιακής κοινότητας και να σφυρηλατήσουμε το κοινό μέτωπο με τις εργαζόμενες και τους εργαζομένους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου