Tο κομμουνιστικό ιδανικό, οι όμιλοι
επαναστατικής θεωρίας
και ο αποστάτης
Δ.Πατέλης
Με μεγάλη ανακούφιση,
σαν πρώην μέλη του ομίλου επαναστατικής θεωρίας Θεσσαλονίκης, αλλά και με
μεγάλη ντροπή, σαν κληρονόμοι του έργου του Β.Α. Βαζιούλιν διαβάσαμε το
«Ανοιχτό κάλεσμα σε ημερίδα θεωρίας και πράξης του αγώνα» της «Πρωτοβουλίας
συγκρότησης μετώπου για λαϊκή κυριαρχία» που προσυπογράφει ο Δ. Πατέλης, εκ
μέρους της. Ανακούφιση γιατί με το κείμενο αυτό επιτέλους ολοκληρώνεται,
τελειώνει, μια φρικτή καθοδική πορεία, μια διαλεκτική, νομοτελής,
εκφύλιση του ομίλου επαναστατικής θεωρίας Χανίων, για την οποία εδώ και καιρό
είχαμε προειδοποιήσει, αλλά και μια προσωπική αποστασία, μια ανοικτή προδοσία
του ανθρώπου που αποτέλεσε τον κύριο και πρωτοπόρο εκπρόσωπο, το θεωρητικό και
πρακτικό καθοδηγητή αυτής της συλλογικότητας. Ντροπή, γιατί με το κείμενο αυτό
οι Δ. Πατέλης και συντροφιά εκφράζουν για πρώτη φορά ανοικτά και ανάγλυφα,
χωρίς να κρύβονται, πίσω από το δάκτυλο της ανεκτικότητας εντός των ομίλων,
χωρίς να κρύβονται πίσω από συγκυριακά πολιτικά μορφώματα, την πλήρη και
συνειδητή ρήξη τους, με το κομμουνιστικό ιδανικό, τις αρχές και στοχεύσεις των
ομίλων επαναστατικής θεωρίας, και συνεπώς απ’ ό,τι εκπροσώπησε ο Βαζιούλιν.
Για
όσους δεν γνωρίζουν την ιστορία οι όμιλοι επαναστατικής θεωρίας δουλεύουν εδώ
και χρόνια, για την κατανόηση και ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας,
θέτοντας την δουλειά αυτή σαν
προτεραιότητα, όχι γιατί δεν πιστεύουν
στην πολιτική δράση, αλλά βλέποντας ότι η πολιτική δράση στην χώρα μας αλλά και
παγκόσμια, με τις άπειρες συνιστώσες και
μέτωπα της, δεν μπορεί να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, όχι λόγω ανικανότητας
των μελών της αλλά, γιατί ακριβώς δεν υπάρχει από πίσω, η αντίστοιχη θεωρητική
βάση. Στην λογική αυτή, καλούσαν οι
όμιλοι κάθε πολιτικοποιημένο όν, με περισσότερο ή λιγότερο ενεργή παρουσία στον
χώρο της πολιτικής δράσης, για συμμετοχή στην προσπάθεια, βλέποντας στους
χώρους αυτούς όχι εχθρούς, αλλά ανθρώπους με επαναστατική συνείδηση και βιώματα,
και άρα ικανούς να προσφέρουν στο εγχείρημα.
Από αυτή την άποψη είναι προφανές ότι οι όμιλοι ποτέ δεν φιλοδοξούσαν να
υποκαταστήσουν οποιονδήποτε, από αυτούς τους χώρους, ποτέ δεν φιλοδόξησαν να
παίξουν τον ρόλο του πολιτικού μετώπου ή κόμματο, μέχρι πρόσφατα…
Δεν είναι εφικτό σε ένα
σύντομο κείμενο, που έρχεται να προλάβει τις εξελίξεις και να διαφυλάξει τις
παραδόσεις των ομίλων της επαναστατικής θεωρίας, να αναλυθεί διεξοδικά η πορεία
του Δ. Πατέλη, από τη θέση του πρωτοπόρου επαναστάτη, συντρόφου με μοναδική
θεωρητική συνεισφορά, που ουσιαστικά γνώρισε στον ελλαδικό χώρο το
κεκτημένο και τα επιτεύγματα του σοβιετικού μαρξισμού και τα επιτεύγματα του
ίδιου του Βαζιούλιν, σε έναν αποστάτη του μαρξισμού, σε έναν αρνητή του
κομμουνιστικού ιδεώδους.
Γι’ αυτό θα
περιοριστούμε μονάχα στο να καταδείξουμε από το ίδιο το κάλεσμα της
«Πρωτοβουλίας», και το προσωπικό κάλεσμα του Δ.Πατέλη, πόσο πλήρης, πόσο
οριστική είναι η ρήξη, που μας αναγκάζει να διαχωρίσουμε με τόσο οξύ τρόπο τη
θέση μας.
~
Η επαναστατική θεωρία
για τον κομμουνισμό, εφόσον από την εποχή του Μαρξ έγινε επιστήμη, βασίστηκε
δηλαδή σε κοινωνικές νομοτέλειες, σε ισχυρό βαθμό ανεξάρτητες από την ανθρώπινη
συνείδηση, δεν μπορεί παρά να αποτελεί επιστημονική θεωρία για την κοινωνία,
και ως επιστημονική υποχρεωτική για όλους, ακόμα και γι’ αυτούς που δεν είναι
φορείς των κεκτημένων της, πόσο μάλλον γι’ αυτούς που την αναπτύσσουν. Έτσι
οι συνέπειες ύπαρξης ή μη, σύγχρονης επαναστατικής θεωρίας δεν ισχύουν μόνο για
τους άλλους, ισχύουν και για μας τους ίδιους. Στο βαθμό που είναι
επιστημονικά κατανοητό το τι συμβαίνει γύρω μας, είναι επίσης κατανοητό το σε
ποιο βαθμό με τη συνειδητή μας δράση μπορούμε να τροποποιήσουμε την
αντικειμενική πραγματικότητα. Στο βαθμό που δεν είναι επιστημονικά κατανοητό, δεν
μπορούμε συνειδητά να τροποποιήσουμε την αντικειμενική πραγματικότητα. Από αυτή
την οπτική, η επιστημονική επαναστατική γνώση περί της κοινωνίας και της
ιστορίας της, δεν είναι άποψη, δεν είναι μόδα, δεν είναι πολλαπλή, δεν
βρίσκεται κάπου στη μέση, ούτε ανέχεται την άνευ όρων πολυφωνία. Εδράζεται σε
συσσωρευμένη γνώση, σε συγκεκριμένη μεθοδολογική συσκευή και η ανάπτυξή της
προϋποθέτει δημιουργική κατάκτηση της γνώσης αυτής.
Αυτά διδάσκει ο Δ. Πατέλης
στους φοιτητές του στο |Πολυτεχνείο Κρήτης. Αυτά έχουν γραφεί με ανεξίτηλα
γράμματα στη σημαία των ομίλων για την επαναστατική θεωρία, δίπλα στη
διαπίστωση ότι το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης της επαναστατικής θεωρίας δεν
επαρκεί για τον επαναστατικό πρακτικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, δεν επαρκεί
για τη μετάβαση στον κομμουνισμό.
Αν αποδεχθεί κανείς αυτή
τη θέση, που δεν είναι κοινός τόπος, δεν αποκτιέται με απλή εποπτεία της
πραγματικότητας, ούτε καν αποκλειστικά με εμβριθή μελέτη, αναγνωρίζει τρομερούς
περιορισμούς στην πολιτική δράση των κομμουνιστών, τόσο των άλλων όσο και του
ίδιου, για να μην υποστηρίξουμε εδώ την άποψη, ότι ουσιαστικά θέτει υπαρξιακό
ερώτημα στους κομμουνιστές. Αναγνωρίζει περιορισμούς ανεξάρτητους από την
προσωπικότητά τους, την οργάνωσή τους, την ηγεσία τους, το βαθμό θεωρητικής και
ιδεολογικής τους κατάρτισης, την ευφυΐα, και την αφοσίωσή τους. Για τους σκοπούς
αυτού του κειμένου, δεν έχει κανένα νόημα αν ο αναγνώστης αποδέχεται ή όχι αυτή
τη θέση.
Η δραστηριότητά
του, αν θέλει να λέγεται πλέον επαναστάτης, αν θέλει να υπάρχει ως
κομμουνιστής, προσανατολίζεται στην ανάπτυξη της επαναστατικής γνώσης για την
κοινωνία επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και υποτάσσει
όλες τις άλλες πτυχές της δράσης του, σε αυτό το σκοπό.
Το ερώτημα λοιπόν
προκύπτει από μόνο του. Αναγνωρίζει ο Δ. Πατέλης και οι πρώην σύντροφοι του
ομίλου Χανίων την παραπάνω θέση και τάσσεται με τη σκοπιά των ομίλων; Δέχεται
ότι η «Πρωτοβουλία συγκρότησης μετώπου για λαϊκή κυριαρχία» αν σημαίνει
πολιτική δράση για τη σοσιαλιστική επανάσταση και τον κομμουνισμό είναι
καταδικασμένη σε αποτυχία; Ναί ή όχι;
Ας δούμε λοιπόν τι
συμβαίνει αν απαντήσει κανείς καταφατικά στις δύο ερωτήσεις, αν θελήσει να
παραμείνει ταυτόχρονα υπό τη σημαία των ομίλων και να ενταχθεί ταυτόχρονα στη
σημαία της «Πρωτοβουλίας» με δεδομένη την αποτυχία του πολιτικού της
προγράμματος. Τι γίνεται αν κανείς καλοπροαίρετα ισχυριστεί ότι η συγκεκριμένη
πρωτοβουλία, είναι μια ακόμα πρωτοβουλία του γνωστού ομίλου Χανίων. Ας δούμε τι
μας καλεί να κάνουμε ο Δ. Πατέλης.
Τότε το πολιτικό
πρόταγμα της «Πρωτοβουλίας» είναι απλή φενάκη, στάχτη στα μάτια, τρόπος
προσέλκυσης σε θεωρητική δουλειά. Έχοντας
προεξοφλήσει την πολιτική αποτυχία του εγχειρήματος, πραγματικά περίεργο τρόπο
διάλεξε ο Δ. Πατέλης να προσελκύσει κόσμο στη θεωρητική δουλειά. Φαίνεται ότι
θέλει να οικοδομήσει την εμπιστοσύνη στη θεωρητική πρωτοπορία, οδηγώντας την
«Πρωτοβουλία» από ήττα σε ήττα.
Για κάθε δουλειά όμως
πρέπει να έχεις και το κατάλληλο υλικό. Ας δούμε ποιοι καλούνται στην ημερίδα
αυτή «Το κάλεσμα έρχεται να πραγματώσει την κοινή επιθυμία-βούληση των συναγωνιστών/-τριών
από διαφορετικούς χώρους, κινηματικές παραδόσεις, τάσεις και ανέντακτους, που
δεν έχουν διάθεση να ιδιωτεύσουν και να υποστείλουν τη σημαία του αγώνα,
αναμένοντας παθητικά «κινήσεις κορυφών» στην «τέχνη του εφικτού» και
αποστειρωμένα εκλογικά παίγνια με το λαό θεατή, τώρα που η ανάγκη του μετώπου
κατά του καθεστώτος γίνεται όλο και πιο επιτακτική.» Ποιού αγώνα κύριοι; Ποιού κινήματος; Ποιών
χώρων; Ποιών τάσεων; Ποιών κορυφών; Τι προσπαθείτε να συνενώσετε
κύριοι και προς τι η έπειξη; Τι σχέση έχουν όλοι αυτοί με το κομμουνιστικό
ιδεώδες;
Σε τι διαφέρει θα
ρωτήσει κανείς η παραπάνω δραστηριότητα από τη δραστηριότητα του ομίλου
επαναστατικής θεωρίας Χανίων, που συγκέντρωσε τα πιο ετερόκλητα στοιχεία,
οργανωμένα και ανοργάνωτα, με κοινή επιθυμία, λιγότερο κοινή βούληση, πολύ λίγη
ικανότητα και ελάχιστο σχέδιο για θεωρητική δουλειά, πλην όμως με μια ελάχιστη –πλην
όμως υπαρκτή- συμφωνία στο έδαφος της κομμουνιστικής προοπτικής; Σε τι διαφέρει
από αυτό που από όμιλος για την επαναστατική θεωρία, κατρακύλησε αργά και
σταθερά σε πυρήνα ΕΠΑΜ, και τώρα σε «Πρωτοβουλία»; Στο ότι νέα πιο ετερόκλητα
στοιχεία από όλο το φάσμα της «αντιμνημονιακής πάλης» απέκτησαν ξαφνικά την
ικανότητα ανάπτυξης της επαναστατικής θεωρίας για τον κομμουνισμό! Στα τσακίδια
οι κοινές μας παραδόσεις, το σοβιετικό κεκτημένο, ο κλασσικός μαρξισμός! Και
αυτά τα πράγματα λέγονται σοβαρά μεταξύ μαρξιστών!
Ας δούμε τώρα το δεύτερο
ενδεχόμενο. Το εγχείρημα της «Πρωτοβουλίας» να μην έχει καμία σχέση με
την κομμουνιστική προοπτική ή την ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και
πραγματικά οι συντελεστές του, να ευελπιστούν στην πολιτική του επιτυχία.
Συνεπώς είναι κάλεσμα για αντιεπιστημονική πολιτική δράση, για δράση που θα
συσκοτίζει τις νομοτελείς τάσεις ανάπτυξης της κοινωνίας και θα
καταναλώνει δυνάμεις, σε τυφλές ενέργειες, με την επίφαση της ταυτόχρονης
θεωρητικής μελέτης. Άραγε δεν είναι έτσι, και η «Πρωτοβουλία» πριν καν λάβει σάρκα
και οστά, μια παθητική αναμονή στις κινήσεις κορυφών, μια καλλιτεχνία του
εφικτού, ή στη χειρότερη περίπτωση ένα αποστειρωμένο εκλογικό παίγνιο, και
ταυτόχρονα ένας εμπαιγμός των ομίλων επαναστατικής θεωρίας;
Το σημαντικότερο είναι
ωστόσο, ότι σε αυτή την περίπτωση έχουμε πλήρη άρνηση και του κλασσικού
μαρξισμού, που εκτός της απαίτησης για επιστημονική τεκμηρίωση της πολιτικής
δράσης, συνιστούσε αυτοτελή οργάνωση των εργατών ακόμη και στο επίπεδο των
συνδικάτων, πόσο μάλλον στο επίπεδο πολιτικής συγκρότησης της τάξης δι’εαυτής.
Συνεπώς είτε ο Δ. Πατέλης σχεδιάζει να συσπειρώσει –οργανώσει εργάτες με μη
ταξικό, μη επιστημονικό πρόγραμμα δράσης, οπότε διαδίδει την αστική ιδεολογία
στην εργατική τάξη θέλοντας και μη, είτε δε σχεδιάζει να οργανώσει μόνον
εργάτες. Δεν ξέρουμε ποιό από τα δύο ενδεχόμενα είναι το χειρότερο. Μήπως θα
‘ναι όμως η πρώτη φορά; Ποιούς και υπό ποιά σημαία οργάνωνε ο Δ. Πατέλης στο
ΕΠΑΜ; Τι σχέση είχε το ΕΠΑΜ με την ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας για τον
κομμουνισμό;
Είδαμε λοιπόν ότι ήδη οι
ίδιοι άνθρωποι, μας έχουν απαντήσει με πράξεις, στο κομβικό μας ερώτημα ΝΑΙ-ΟΧΙ
και ταυτόχρονα ΝΑΙ-ΝΑΙ.
Ας εξετάσουμε τώρα το
ενδεχόμενο ο Δ.Πατέλης να αποδέχεται, το μέχρι τώρα θεωρητικό κεκτημένο ως
ικανό, για τη συγκρότηση πολιτικού προγράμματος για την κομμουνιστική
προοπτική. Θα μπορούσε τότε να υποστηρίζει ότι:
«Καλούμε
όλους/ όλες όσους/όσες αγωνιούν για τα ζωτικής σημασίας θεωρητικά και πρακτικά
προβλήματα του αγώνα, να
συμμετάσχουν ενεργά, ατομικά ή συλλογικά, με εισηγήσεις, επεξεργασίες και
παρεμβάσεις. Όλα είναι υπό
συζήτηση….. Οι
όποιες διαφοροποιήσεις και διαφωνίες, δεν πρέπει να σταθούν εμπόδιο σ’ αυτή την
πρωτοβουλία. Τουναντίον, να κατατεθούν τεκμηριωμένα, νηφάλια, ορθολογικά, ώστε
να αναπτυχθεί γόνιμος διάλογος. Είναι ζωτικής σημασίας η ανάγκη ειλικρινούς
επικοινωνίας και καλλιέργειας μετωπικής συνείδησης, συσπείρωσης του κινήματος
για ενότητα δράσης σε έναν αγώνα ζωής ή θανάτου, που θα είναι συνδυασμός
αδυσώπητου μαραθώνιου και βαρέων βαρών.»;
Όχι! Αυτά δε θα μπορούσαν
να λέγονται από έναν θεωρητικό του μαρξισμού. Ειδικά έναν θεωρητικό που θεωρεί
ικανό το υπάρχον κεκτημένο. Σε έναν αγώνα ζωής και θανάτου ο Δ. Πατέλης, εκτός
του ότι θέλει να προσελκύσει τα πιο ασταθή λιγότερο εκπαιδευμένα και συνεπή
στοιχεία, θέλει να κατέβει με ένα σχέδιο υπό αίρεση και προσκαλεί και εμάς στην
πορεία του. Όχι ευχαριστούμε κύριοι, δε θα πάρουμε!
Πίσω από την επίφαση
συζήτησης στην ημερίδα, δύο πράγματα μπορούν να συμβούν όσο στέκουμε στο έδαφος
του μαρξισμού. Είτε λαμβάνεται ως δεδομένο το κεκτημένο του κλασσικού
μαρξισμού, είτε το σοβιετικό κεκτημένο. Τότε είναι αναγκαία μια επιστημονική
δουλειά στο έδαφος ακριβώς αυτών των κεκτημένων, για τη συγκρότηση
επαναστατικού πολιτικού προγράμματος με ανάπτυξη του μαρξισμού σε επιμέρους
πεδία, και τότε τίποτα δεν είναι γενικά υπό αίρεση, αλλά υποτάσσεται στην
κατεκτημένη μεθοδολογία και γνώση, και απαιτεί συγκεκριμένο υποκείμενο με
επιστημονικές γνώσεις για να πραγματώσει αυτή τη δουλειά. Ειδικά τώρα για τα
επιτεύγματα του Βαζιούλιν, ο ίδιος ο Βαζιούλιν τόνιζε ότι δεν είναι επαρκή για
τη διατύπωση πολιτικού κομμουνιστικού προγράμματος, και είχε επανειλημμένα
αρνηθεί τέτοιες προτάσεις.
Δοκίμασε ωστόσο την τύχη
του ο Δ.Πατέλης στον τομέα αυτό; Είναι γνωστό ότι οι μαθητές του Βαζιούλιν,
μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται ο Δ. Πατέλης, επεξεργάστηκαν και
επεξεργάζονται, πτυχές των θεωρητικών και μεθοδολογικών κεκτημένων του μεγάλου
στοχαστή, σε ποικιλία επιστημονικών πεδίων. Μέχρι τώρα κανείς δε διατύπωσε
συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα κομμουνιστικής οργάνωσης στο έδαφος των
κεκτημένων του Βαζιούλιν. Μόνο ο Δ. Πατέλης αντι να αναμετρηθεί με το ζήτημα
αυτό, σκαρώνει «Πρωτοβουλίες» της κακιάς ώρας. Κανείς δεν τόλμησε να πει «Σύντροφοι
ο Βαζιούλιν έκανε λάθος, πιστεύω ότι είναι εφικτό να αναπτυχθεί πολιτικό
πρόγραμμα στο έδαφος των κατακτήσεών του.» Η ομάδα αυτή των άμεσων μαθητών του
Βαζιούλιν, η Λογική της Ιστορίας, δεν κατάφερε εν πολλοίς να
διατυπώσει ένα κοινό για την ίδια ερευνητικό πρόγραμμα (πράγμα διόλου εύκολο εκ
των πραγμάτων), παραμένοντας μια πολύ χαλαρή επιστημονική ομάδα, πόσο
μάλλον ένα πολιτικό κομμουνιστικό πρόγραμμα.
Παρ’ όλα αυτά ο Δ.
Πατέλης, φρόντιζε επιμελώς και συνεχώς, να περιφέρει το όνομα της σχολής μαζί με
τις παραδόσεις της, και τις παραδόσεις, τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις των
ομίλων, σ’ όλες τις μέχρι τώρα επιχειρήσεις του, παρουσιάζοντάς τες σαν
κομβικές επιλογές της σχολής, ενώ φρόντιζε ακόμα και εντός των ομίλων,
για την καταστροφή κάθε δημιουργικής πνοής του έργου του Βαζιούλιν,
αναδεικνύοντάς το σε κλειστό και ολοκληρωμένο σύστημα, που απλά απαιτούσε
ερμηνεία στις εκάστοτε συνθήκες από τον ίδιο. Από σκληρός διαλεκτικός σκληρός
δογματικός. Αλλά και από την άλλη, κάθε παραβίαση αρχών, από μέρους του Δ.
Πατέλη θεωρητικοποιούνταν αμέσως, με μια σχετικοποίηση των πάντων, που
γελοιοποιεί κάθε επιστημονικό σύστημα και συνεπώς και τη Λογική της Ιστορίας,
χωρίς τη στοιχειώδη αυτοκριτική.
Ο Δ. Πατέλης έπεσε ο ίδιος,
στο δίπολο δογματισμού αναθεωρητισμού που μας χάρισε. Ας μη κάνει καμία
εντύπωση, σε όσους θα δώσουν το παρόν στο κάλεσμα της «Πρωτοβουλίας», μια νέα
απόλυτη εκδοχή της Λογικής της Ιστορίας κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της
περίστασης.
Ο Δ. Πατέλης μας απάντησε
πάλι με πράξεις στο κεντρικό μας ερώτημα. Αλλά αυτή τη φορά είπε για κάθε σκέλος
ΟΧΙ-ΟΧΙ.
Συνεπώς, ο Δ. Πατέλης
μπορεί να απευθύνεται ανοικτά με την εκάστοτε δογματική- αναθεωρητική εκδοχή
του για τη Λογική της Ιστορίας, και ταυτόχρονα να εμβαθύνει και να αναπτύσσει,
το σοβιετικό κεκτημένο όσο τραγελαφικό και υποκριτικό ακούγεται κάτι τέτοιο, ή
έντιμα να προτείνει μεταξύ των μαθητών του Βαζιούλιν την απόλυτη ανάγκη
επιστημονικής επεξεργασίας πολιτικού προγράμματος. Ναι κύριοι, η διαπάλη πάνω
σ’ αυτό το ζήτημα θα ήταν κάτι άξιο λόγου. Έστω με αρνητικό τρόπο, θα έθετε το
ζήτημα ενός κοινού ερευνητικού προγράμματος της Λογικής της Ιστορίας!
Σε θεωρητικό επίπεδο
συνεπώς, καμία σοβαρή δουλειά δεν μπορεί να γίνει στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας.
Καμία απολύτως! Η καλύτερη εκδοχή θα ήταν μια προβολή του κεκτημένου του
Βαζιούλιν, έτσι όπως είναι, πολιτικά καθόλου επεξεργασμένο, στις παρούσες
συνθήκες, εκδοχή καταστροφική και για τους ομίλους και για τη Λογική της
Ιστορίας. Στην καλύτερη των περιπτώσεων είμαστε δηλαδή χαμένοι από χέρι.
Αν ως κεκτημένο τώρα,
ληφθεί το κεκτημένο του κλασσικού μαρξισμού με όλους τους περιορισμούς του,
αλλά και την πλατύτερη πολιτική επεξεργασία του, τότε δεν μας απομένει παρά μια
κλασσική κομμουνιστική πολιτική οργάνωση από αυτές που ήδη υπάρχουν, και
περιγράφονται στο κάλεσμα ως εξής: «Οι υπάρχοντες
πολιτικοί φορείς, παραδοσιακοί
και νεοπαγείς, παρά τη ριζοσπαστικοποίηση των πολιτικών διαθέσεων της
συγκυρίας, δείχνουν τα όριά τους, λόγω
της μίας ή της άλλης εμπλοκής τους σε αναντίστοιχες των αναγκών αγκυλώσεις. Έτσι, βρίσκονται σε θέση άμυνας και
απολογίας στα εκβιαστικά διλήμματα του καθεστώτος, ανίκανοι να προτάξουν
πειστική εναλλακτική διέξοδο και να αναλάβουν επιθετικά πρωτοβουλία κινήσεων σε
ένα νικηφόρο αγώνα με πνοή.»
Ας συγκρίνουμε την
κρυστάλλινη θέση των ομίλων για ανυπαρξία σύγχρονης επαναστατικής θεωρίας και τις
νομοτελείς συνέπειές αυτού του γεγονότος στις οργανώσεις της εργατικής τάξης, με
τη θλιβερή «εμπλοκή τους σε αναντίστοιχες των αναγκών αγκυλώσεις.» Ω
μέλη της «Πρωτοβουλίας»! Έχετε βραχυκυκλώσει ήδη από το κάλεσμα. Τι εξασφαλίζει
ότι οι δικές σας νομοτελείς αγκυλώσεις θα ‘ναι αντίστοιχες των αναγκών;
Είναι χαρακτηριστική για
τη σκέψη του Δ.Πατέλη, αυτή η ασυνέχεια του εκάστοτε υποκειμένου με τις
συνθήκες που το γέννησαν. Είναι πλήρης, υπερβατική, και όσο και αν φέρει έναν
αέρα απόλυτης καινοτομίας, αναγκάζει το εκάστοτε υποκείμενο να σπάζει συνεχώς
τα μούτρα του, πάνω στην ασυνέχειά του με την πραγματικότητα. Δεν μπορεί
με κανένα, μα κανένα τρόπο, να σχετιστεί και συνεπώς να επενεργήσει στο γύρω
του κόσμο. Χρειάζεται συνεχώς θαύματα. Είναι εξαιρετικό και γι’ αυτό εξαιρετέο.
Διατάζει: «Εμφανίστηκα, δώστε μου εδώ και τώρα όλοι αναφορά!!» Ας μας
απαντήσουν λοιπόν οι υπερκαινοφανείς αστέρες της «Πρωτοβουλίας», ποια θα είναι
η σχέση τους με τα υπαρκτά πολιτικά μορφώματα της κομμουνιστικής αριστεράς,
γιατί δε συμμετέχουν σε αυτά, και για ποιον ακριβώς λόγο φιλοδοξούν να τα
καταφέρουν καλύτερα;
Οι εμπνευστές της
«Πρωτοβουλίας», δε θα ‘ναι οι πρώτοι που θα επιχειρήσουν να συγκροτήσουν μια
πολιτική οργάνωση στο έδαφος του κλασσικού μαρξισμού. Είναι ωστόσο οι πρώτοι,
που από το έδαφος της αποδοχής της ανάγκης ανάπτυξης της επαναστατικής θεωρίας,
ολίσθησαν πίσω, στα παραδοσιακά μορφώματα της κομμουνιστικής αριστεράς. Ας
αφήσουμε λοιπόν αυτά να τους περιποιηθούν κατάλληλα. Τι θα απαντούσε ο κάθε
πολιτικός σχηματισμός της κομμουνιστικής αριστεράς πάνω στο θεμελιώδες ερώτημα
αυτού του κειμένου για την «Πρωτοβουλία» αυτή; ΟΧΙ στο πρώτο σκέλος εφόσον αυτό
θίγει και τον ίδιο-ΝΑΙ στο δεύτερο σκέλος εφόσον αυτό τον συμφέρει. Και πάνω σε
αυτή την απάντηση θα υπήρχε μια τρομακτική μετωπική συνείδηση όλων των
πολιτικών σχηματισμών. Άρα όσοι εφάρμοσαν την προοπτική αυτή, συμφωνούν για
τους άλλους πλην του εαυτού τους, ότι είναι καταστροφική.
Το μόνο που
απέδειξαν με πράξεις, οι πρώην σύντροφοι του ομίλου Χανίων, είναι ότι είναι
παντελώς ανέφικτη, η μακροπρόθεσμη συστηματική θεωρητική δουλειά από ανθρώπους,
για τους οποίους η μελέτη, είναι απλά άλλο ένα κινηματικό και
πολιτικο-οργανωτικό ενδιαφέρον, όσο ξεκάθαρα κι αν διατυπώνουν και
προπαγανδίζουν το στόχο αυτό. Παρ’ όλες τις αντιφάσεις τους,
έστεκαν ψηλότερα από κάθε υπαρκτή κομματική σχολή και υπαρκτή κομματική
ιδεολογική ομάδα. Διατύπωσαν έτσι μια τρομακτική καταδίκη, τόσο για το
θεωρητικό ορίζοντα του νέου τους εγχειρήματος, όσο και για την άποψη που θέλει
την επαναστατική θεωρία να αναπτύσσεται εντός του κινήματος και εντός
κομματικών μορφωμάτων κάθε είδους. Όσοι επιτέθηκαν συλλήβδην ενάντια στους
ομίλους μας με αφορμή την κατρακύλα του ομίλου Χανίων, ας αναμετρηθούν με το
ίδιο αυτό γεγονός τώρα.
Αλλοίμονο όμως. «Η
ριζοσπαστικοποίηση που αν δεν κλιμακωθεί κινδυνεύει θανάσιμα, η κριτική στήριξη
της όποιας ριζοσπαστικοποίησης, η σχέση εθνικού διεθνικού», και οι
θεματικές της ημερίδας, με τρομακτική έμφαση, σε Φαινόμενα της ανθρώπινης
κοινωνίας στο στάδιο της κεφαλαιοκρατίας, με τη μορφή της γνωστής μόδας των
μεταβατικών προγραμμάτων, είναι απλά νούφαρα, προς τα μυστικά του βάλτου της
σοσιαλδημοκρατίας, εκεί που το ερώτημά μας, θα ξεπεράσει τον εαυτό του,
καταργώντας κάθε ζήτημα αναφοράς στον κομμουνισμό, και θα επιλυθεί
οριστικά μια και έξω.
~
Τι απάντησε λοιπόν ο Δ. Πατέλης
στο ερώτημα αρχών που του θέσαμε; ΝΑΙ-ΝΑΙ, ΝΑΙ-ΟΧΙ, ΟΧΙ-ΟΧΙ και (οι όμοιοί του
γι αυτόν) ΟΧΙ-ΝΑΙ. Δεν καταδεικνύει αυτό άνθρωπο με πλήρη έλλειψη αρχών, που
μας έδωσε με μοναδική τέχνη, κάθε εφικτή απάντηση, όχι με λόγια αλλά με
πράξεις; Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του, τη δυνατότητα να δίνονται οι απαντήσεις
αυτές, ξεχωριστά σε ποικίλους ανθρώπους, κατακτά το μυστικό του ιδιότυπου
σκακιού που αρέσκεται να παίζει ο Δ.Πατέλης με τους συντρόφους, καθώς και της μεθόδου
οικοδόμησης αυτής της νέας συλλογικότητας. Κατακτά ωστόσο, και την ίδια την
ουσία της «Πρωτοβουλίας», καθ’ ότι γι’ αυτήν, θα μπορούν να δοθούν όλες οι
παραπάνω απαντήσεις, και πολλές άλλες.
Δεν είναι του παρόντος να
καταδείξουμε από που προκύπτει αυτή η παντελής έλλειψη αρχών. Θα σημειώσουμε
πάντως ότι είναι πολύ χαρακτηριστική εντός της μαρξίζουσας ακαδημαϊκής
διανόησης.
Κλείνοντας, θα πούμε
μονάχα δύο λόγια, για το γεγονός ότι δε μας δίνεται άλλη δυνατότητα, από το να
διαχωρίσουμε ξεκάθαρα τη θέση μας, από το νέο αυτό εγχείρημα του Δ. Πατέλη. Η
ξέφρενη αυτή πορεία, χωρίς αρχές, διαρκεί χρόνια, πολύ πριν τη σύλληψη του
ΕΠΑΜ, κορυφώθηκε ωστόσο με τη μετατροπή του ομίλου Χανίων, σε πυρήνα
ΕΠΑΜ. Η πορεία αυτή, έχει σμπαραλιάσει κάθε εμπιστοσύνη, κάθε οργάνωση
της θεωρητικής δουλειάς στις συλλογικότητές μας, έχει προκαλέσει υπονόμευση
πρωτοβουλιών, απογοήτευση, ρεζίλεμα των ομίλων, του κλασσικού μαρξισμού, και
της διδασκαλίας του Βαζιούλιν. Και όλα αυτά από έναν άνθρωπο που έχει και είχε
ίσως περισσότερο από όλους συνείδηση της σημασίας των πράξεών του και των
διακυβευμάτων. Εδώ βασίζεται και ο χαρακτηρισμός του αποστάτη.
Δε θλιβόμαστε καθόλου για
το διαζύγιο που προκύπτει. Ας τραβήξει ο καθένας το δρόμο του. Μετά από
πολύ καιρό, ανοίγει πάλι για μας, ο δρόμος για σοβαρή θεωρητική δουλειά. Θα
τραβήξουμε από το βάλτο τη σαραβαλιασμένη μηχανή μας και θα την ξαναβάλουμε
μπροστά και που θα πάει, που θα πάει…
«Τούτη η ρόδα που
κολλάει, κι όλο στην αρχή γυρνάει
που θα πάει θα ξεκολλήσει,
και ο κόσμος σα σαράβαλο
γι’ αλλού θα ροβολήσει»
Β.Σινάτκας
Κ.Ιωαννίδης
Κ.Μπατής
Κ.Ηλιάδης
Ε.Κουππής
