Σάββατο 1 Ιανουαρίου 2011

Πανεπιστήμια-θυγατρικές των καπιταλιστικών επιχειρήσεων

 πηγή www.eksegersi.gr

Αφού μετέτρεψε σε ερείπια κοινωνικές κατακτήσεις δεκαετιών, η κυβέρνηση-εμπροσθοφυλακή και φερέφωνο της τρόικας, βάλθηκε μέσα στον γενικό χαμό και ποντάροντας στο γεγονός ότι η κοινωνία στέκει ακόμη μουδιασμένη, να σαρώσει ό,τι έχει απομείνει από το δημόσιο Πανεπιστήμιο. «Οι αλλαγές θα είναι πολύ βαθιές και θα αφορούν στο DNA της λειτουργίας των Πανεπιστημίων και των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων» δήλωσε χαρακτηριστικά η Διαμαντοπούλου, που προανήγγειλε το τέλος «του Πανεπιστημίου της Μεταπολίτευσης».

Τι εννοεί με αυτά η υπουργός Παιδείας;  Οτι πρέπει να εξαφανιστεί κάθε εναπομείναν ψήγμα από την οποιαδήποτε ελευθερία στην έρευνα, την επιστήμη, τη διδασκαλία, τη διοί-κηση, ότι τα Πανεπιστήμια πρέπει να προσανατολιστούν αυστηρά στην καπιταλιστική αγορά και τις ανάγκες της, αδιαφορώντας για την προαγωγή της επιστήμης και της έρευνας που στοχεύουν στη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου, ότι πρέπει να λειτουργούν υπό την αυστηρή επιτήρηση των ανθρώπων της αγοράς και με όρους αγοράς, ότι πρέπει να μάθουν να επιβιώνουν μόνα τους και το κράτος να αποδεσμευτεί από τη χρηματοδότησή τους, ότι μέσα σ’ αυτά πρέπει να επικρατεί η πειθαρχία και το κλίμα υποταγής μιας επιχείρησης, ότι πρέπει να παραιτηθούν από κάθε ιδέα διαμόρφωσης συγκροτημένων επιστημόνων, σκεπτόμενων, πολιτικοποιημένων προσωπικοτήτων, αλλά να νοιάζονται για την αναπαραγωγή των απασχολήσιμων, ότι οι φοιτητές πρέπει να μετατραπούν σε ρομποτάκια, που κάτω από ένα ασφυκτικό πλαίσιο θα νοιάζονται μόνο για τα μαθήματά τους, ενώ η ενασχόλησή τους με την πολιτική θα θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως. Οτι, τέλος πάντων, τα Πανεπιστήμια πρέπει να μετατραπούν σε θυγατρικές των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, που με όλα τα μέσα (προγράμματα και περιεχόμενο σπουδών, έρευνα και προϊόντα της, υποταγμένους φοιτητές άρα και ιδίου φυράματος εργαζόμενους) θα ενισχύουν το πάθος τους για μέγιστη κερδοφορία.


Συνδεδεμένη, λοιπόν, με τη θέση της Ελλάδας στο διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό της εργασίας και μάλιστα την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, η Παιδεία (και δη το Πανεπιστήμιο, που είναι προθάλαμος για την έξοδο στην παραγωγή των νέων ανθρώπων), είναι για τον Παπανδρέου «βασικό ζητούμενο για την επιβίωση της χώρας». Αντιλαμβάνεστε συνεπώς το μέγεθος της επαπειλούμενης καταστροφής και το περιεχόμενο των αλλαγών που προετοιμάζονται.

Οι αλλαγές-μέτρα που ανακοινώθηκαν


1 Συμβούλιο Διοίκησης


Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, θα είναι το ανώτατο όργανο διοίκησης στα πανεπιστήμια. Σ’ αυτό θα συμμετέχει και η «κοινωνία», δηλαδή άτομα τα οποία δεν έχουν άμεση σχέση με το πανεπιστήμιο. Με τον όρο «κοινωνία» εδώ εννοούνται και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, μαζί βέβαια με τους διάφορους εργατοπατέρες, δημαρχαίους, περιφερειάρχες και λοιπά θεσμικά όργανα του αστικού συστήματος εξουσίας. Το Συμβούλιο Διοί-κησης θα είναι αρμόδιο για το στρατηγικό σχεδιασμό του πανεπιστημίου, για τη διαχείριση του προϋπολογισμού καθώς και για άλλα καθήκοντα διοίκησης, που τώρα υπάγονται στο υπουργείο Παιδείας. Ενα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα θα είναι η εξεύρεση πόρων χρηματοδότησης.

Ο ρόλος των εκπροσώπων των επιχειρηματιών στα Συμβούλια Διοί-κησης δεν μπορεί να είναι άλλος από την προώθηση αποδοτικών συμφωνιών μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, συμφωνιών δηλαδή που στην ουσία θα βοηθούν το μεγάλο κεφάλαιο να αυξήσει το κέρδος του, που είναι και ο μοναδικός του στόχος.


Οι μεγαλοεπιχειρηματίες θα εκμεταλλεύονται την ανάγκη του πανεπιστημίου για χρηματικούς πόρους, αφού η χρηματοδότηση του υπουργείου είναι ανεπαρκής, για να κάνουν συμφωνίες στον τομέα της έρευνας αλλά και των σπουδών, τις οποίες θα χρησιμοποιήσουν ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά τα προϊόντα και οι υπηρεσίες τους. Ακόμα και  να μην τους περάσει αρχικά, από τη στιγμή που το πανεπιστήμιο θα χρειάζεται λεφτά για να καλύψει τα λειτουργικά του έξοδα, στο πλαίσιο της οικονομικής αυτοτέλειας που θα έχει επιβάλλει η κυβέρνηση, θα προσφεύγει αναγκαστικά σε συμφωνίες με επιχειρήσεις.


Στις πρυτανικές αρχές πλέον θα ανατίθενται μόνο ακαδημαϊκά καθήκοντα, τα οποία όμως είναι φανερό ότι δεν μπορεί να μην επηρεάζονται από τις στρατηγικές επιλογές που θέτει το Συμβούλιο Διοίκησης. Εχουμε έτσι την έμπρακτη κατάργηση του άρθρου 16 του συντάγματος, που κατοχυρώνει το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων, αφού ένα συμβούλιο στο οποίο οι επιχειρηματίες θα έχουν καταλυτικό ρόλο θα καθορίζει τον προσανατολισμό των σπουδών και τη σύνδεσή τους με τις επιχειρήσεις.


Η υποταγή του πανεπιστημίου στα καπιταλιστικά συμφέροντα θα έχει τραγικές συνέπειες για την κοινωνία. Οποια επιστήμη ή γνώση γενικότερα δεν αποδίδει κέρδη θα θεωρείται δευτερεύουσα και θα βρίσκεται υπό διωγμόν. Η έρευνα θα γίνεται κατά παραγγελία, ενώ οι λεγόμενες «κοινωνικές επιστήμες» θα συρρικνωθούν, καθώς η γνώση που παράγουν δεν είναι τόσο «αξιοποιήσιμη». Οι γνώσεις θα είναι όλο και περισσότερο αποσπασματικές, γιατί το μεγάλο κεφάλαιο δεν το νοιάζει η επιστήμη, αλλά μόνο ένα κομμάτι της που μπορεί να του αποφέρει κέρδος.


Αν εφαρμοστούν οι εξαγγελίες της υπουργού, τότε η υποβάθμιση των σπουδών είναι δεδομένη.
2 Σύνδεση αξιολόγησης –  χρηματοδότησης



Σε άλλο άρθρο γράφουμε αναλυτικά για την ψευτιά της αξιολόγησης. Η σύνδεσή της με τη χρηματοδότηση πρακτικά σημαίνει ότι το υπουργείο Παιδείας θα «επιβραβεύ-ει» τα ιδρύματα που βρίσκονται ψηλά στις θέσεις της αξιολόγησης, δηλαδή τα ιδρύματα που ενδίδουν περισσότερο στις απαιτήσεις του κεφαλαίου, με  μεγαλύτερα ποσά χρηματοδότησης από τα ιδρύματα που δεν έχουν καταφέρει να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις και να ανέβουν στις λίστες αξιολόγησης. Το μέτρο αυτό θα λειτουργήσει ουσιαστικά ως μία τιμωρία και ταυτόχρονα ως μία μέθοδος καταστολής σε όσα ιδρύματα δε δέχονται να υπηρετήσουν τα καπιταλιστικά συμφέροντα.

Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι στην Αγγλία, το βασίλειο της αξιολόγησης και της σύνδεσης με τη χρηματοδότηση, πολλά πανεπιστήμια έβαλαν λουκέτο λόγω… χαμηλής αξιολόγησης.


3 Προγραμματικές συμφωνίες με το κράτος

Τα ιδρύματα θα είναι αναγκασμένα να έρχονται σε προγραμματικές συμφωνίες με το κράτος για τη χρηματοδότησή τους. Οι συμφωνίες αυτές, σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας, «θα συνδέονται με συμφωνημένα κριτήρια, που έχουν σχέση και με την απόδοση και την αποδοτικότητα των ιδρυμάτων». Και εδώ προτεραιότητα δεν είναι τα λειτουργικά έξοδα και η ανάγκη παροχής των υπηρεσιών προς τους φοιτητές, αλλά η «απόδοση», με καπιταλιστικά κριτήρια. Δεν έχει τα κονδύλια το πανεπιστήμιο για να «αποδώσει»; Ας ψάξει να τα βρει.

Συστήνεται η ανεξάρτητη αρχή χρηματοδότησης, της οποίας αρμοδιότητα θα είναι να καθορίζει τον τρόπο χρηματοδότησης των ιδρυμάτων, και, από κει και πέρα, αφήνεται στο ίδιο το πανεπιστήμιο η παροχή των υπηρεσιών προς τους φοιτητές. Αν λοιπόν τα ποσά της χρηματοδότησης από το κράτος δεν είναι αρκετά, το ίδρυμα πρέπει να βρει τους πόρους γι’ αυτές τις παροχές. 

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι και εδώ ισχύουν αυτά που γράφουμε για την αξιολόγηση. Το υπουργείο θέλει να οδηγήσει τα ιδρύματα σε συνεχή σύνδεση με τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Το ότι αυτή η επιτροπή ονομάζεται ανεξάρτητη (από το κράτος) δείχνει την πρόθεση του υπουργείου οι υποχρεώσεις του να μην ξεπερνούν την παροχή ενός τραγικά μικρού ποσοστού του ΑΕΠ για την Παιδεία και από κει και πέρα τα πανεπιστήμια ας εξασφαλίσουν από αλλού έσοδα.

4 Αλλαγές στη διάρθρωση των σπουδών - Πιστωτικές μονάδες - Διά βίου μάθηση



Η υπουργός Παιδείας αναφέρθηκε στην επιβολή της «πολυτυπίας» στα ιδρύματα, με αλλαγές στην οργάνωση των σπουδών και του ερευνητικού έργου. Τα προγράμματα σπουδών γίνονται ελαστικά, και οι σπουδές θα σπάνε κατ’ έτος και κατ’ εξάμηνο. Σε κάθε πανεπιστήμιο θα υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα και αλυσίδες. Το κάθε μάθημα αντιπροσωπεύει κάποιες διδακτικές μονάδες και το πτυχίο αποτελεί άθροισμά τους. Οι φοιτητές επιλέγουν τις ατομικές τους διαδρομές, συλλέγοντας διδακτικές μονάδες που οδηγούν σε πτυχία πολλών ταχυτήτων, σαφώς μη ισοδύναμα. Ευνόητη είναι και η κατάργηση της συλλογικής κατοχύρωσης επαγγελματικών δικαιωμάτων στο πτυχίο. Δεν είναι το πτυχίο που έχει αξία, αλλά οι διδακτικές μονάδες που έχεις συλλέξει.

Επιδιώκεται σύνδεση με τη διά βίου μάθηση, δηλαδή με την κάθε είδους παραπαιδεία, από τα διπλώματα τύπου ecdl μέχρι τα «πτυχία» των αναβαθμισμένων πλέον κολεγίων. Με τη δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων όλα αυτά (πτυχία διπλώματα και όποιο άλλο χαρτί) θα ανακατεύονται και ο κάθε ένας θα συλλέγει ένα άθροισμα πιστωτικών μονάδων που θα μεταφράζονται σε επαγγελματικά προσόντα. Η ενότητα της επιστήμης, απαραίτητο συστατικό για την ανάπτυξη και πρόοδό της, καταργείται. Το υπουργείο θέλει οι νέοι να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει τα περισσότερα χαρτιά. Η αποτυχία σου η επιτυχία μου.


Μιλώντας στη ΝΕΤ, η Διαμαντοπούλου έφτασε στο σημείο να αναφερθεί σε υποχρεωτικές παρουσίες, σε καθορισμό από κάθε ΑΕΙ ξεχωριστά ενός ανώτατου ορίου σπουδών, σε μηδενισμό για όποιον δεν προσέρχεται στις εξετάσεις και σε δημιουργία κέντρων αριστείας ως προνόμιο μόνο για τους φοιτητές με άριστες επιδόσεις. Είναι φανερό ότι όλα αυτά προσκρούουν στο άρθρο 16 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει την πλήρη αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων  και την ελευθερία στην επιστήμη, την έρευνα και τη διδασκαλία, γι’ αυτό και είναι αμφίβολο αν μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα. Η κυβέρνηση «χτυπάει στα γεμάτα» για να μπορέσει να περάσει έστω κάποια από αυτά, δημιουργώντας τετελεσμένα στην επόμενη αναθεώρηση του συντάγματος.  Όλα αυτά είναι ενδεικτικά για το στόχο που έχει βάλει η κυβέρνηση. Θέλει οι πανεπιστημιακές σπουδές να γίνουν προνόμιο μόνο για λίγους και τα παιδιά από τις εργατικές και μικρομεσαίες οικογένειες να αντιμετωπίζουν πάρα πολλές δυσκολίες, καθώς αναγκάζονται ήδη να δουλεύουν ανά διαστήματα και να αφήνουν πίσω τη σχολή.


5 Διεθνοποίηση των σπουδών



Αυτή συνίσταται στην εκλογή των καθηγητών από εκλεκτορικά σώματα με «έντονη διεθνή παρουσία», στη διεύρυνση του θεσμού των επισκεπτών καθηγητών (ώστε να αποφεύγονται οι πολλοί μόνιμοι διορισμοί), στη δυνατότητα να χορηγούνται ολόκληρες έδρες σε ιδιώτες που θα αναλάβουν και την οικονομική στήριξή τους (θα δούμε π.χ. έδρα Κόκκαλη, Βγενόπουλου, Βαρδινογιάννη κ.λπ.). Συνίσταται στη στροφή και των ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό προς αναζήτηση φοιτητών-πελατών, στην ίδρυση παραρτημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό, όπως κάνουν ήδη πολλά ξένα πανεπιστήμια, που νοικιάζουν πτυχία και όνομα στα εδώ μαγαζιά των κολεγίων, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.

Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση κάνει ένα δειλό βήμα για την επιβολή διδάκτρων στους ξένους φοιτητές-πελάτες, κάποια στιγμή θα γίνει διασκελισμός και θα αφορά τους πάντες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σ’ αυτή την κατεύθυνση είναι τα μεταπτυχιακά σε πολλές περιζήτητες σχολές, καθώς και το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.


6 Καλλικράτης στα πανεπιστήμια

Ανακοινώθηκε η επιβολή ενός πανεπιστημιακού «Καλλικράτη», με καταργήσεις και συνενώσεις ακόμα και ολόκληρων πανεπιστημίων, με βασικό στόχο την «ελαχιστοποίηση των διαχειριστικών δαπανών». Σύμφωνα με τη Διαμαντοπούλου, η χωροταξική και θεματική αναδιάρθρωση θα προχωρήσει «με γρήγορα βήματα», ενώ ο Παπανδρέου αναφέρθηκε και στην πιθανότητα να γίνεται η χρηματοδότηση μέσω των Περιφερειών. Αναφέρθηκε επίσης και η σύσταση Περιφερειακών Συμβουλίων, με «επιστημονική και κοινωνική συμμετοχή», τα οποία θα «έχουν υπό την ομπρέλα τους Πανεπιστήμια, ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα σε κάθε περιφέρεια» και τα οποία «θα παίξουν κυρίαρχο ρόλο στην ιστορία των συγχωνεύσεων και συνενώσεων».

Με δεδομένο ότι στις περισσότερες σχολές και τμήματα ήδη δεν υπάρχουν κατάλληλες υποδομές, αναμένεται να δημιουργηθεί ένα χάος με τις καταργήσεις και συγχωνεύσεις. Και εννοείται πως, αφού θα κλείσουν τεχνολογικά ιδρύματα και πανεπιστήμια, είναι σίγουρο ότι θα μειωθούν και οι θέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Λιγότερα άτομα θα μπορούν να σπουδάσουν.

Κερασάκι στην τούρτα της απροκάλυπτης και απροσχημάτιστης κατάργησης της έννοιας του αυτοδιοίκητου των ΑΕΙ αποτελεί και η ανακοίνωση για τη συγκρότηση Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που «απαρτίζεται από Πρυτάνεις και Προέδρους μερικών από τα γνωστότερα Πανεπιστήμια του κόσμου στην Ευρώπη, την Αμερική, την Αυστραλία και την Ασία, αλλά και πρώην υπουργούς Παιδείας, που υλοποίησαν επιτυχείς μεταρρυθμίσεις στη χώρα τους»! Η Επιτροπή «θα συμβουλεύει την κυβέρνηση σε σχέση με τις σύγχρονες διεθνείς τάσεις που καθιστούν τα πανεπιστήμια ανταγωνιστικά διεθνώς» και θα υποβάλει έκθεση με «τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις της». Η ξενοδουλεία αυτής της κυβέρνησης δεν έχει όριο.

♦ ♦ ♦

Πολλοί μπορεί να πουν, ότι όλα αυτά τα μέτρα αποκλείεται να περάσουν. Είτε διότι είναι αντισυνταγματικά και δεν θα βρεθεί η ζητούμενη συναίνεση στη Βουλή, είτε γιατί θα αντιδράσει η πανεπιστημιακή κάστα, είτε γιατί οι καπιταλιστές δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρά μόνο για ελάχιστες σχολές, είτε…, είτε… είτε…

Αυτή είναι, όμως, μια εντελώς θεωρητική συζήτηση, η οποία παράγει επικίνδυνες καταστάσεις. Παράγει φιλολογική παράλυση, αδράνεια, αναμονή, ωχαδερφισμό. Οταν αφήνεις την όποια διαπραγμάτευση ενός τόσο σοβαρού θέματος σε δυνάμεις πέρα από το φοιτητικό κίνημα και πέρα από την εργαζόμενη κοινωνία, τότε το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο. Θα ρυθμίσουν τα πάντα για σένα, χωρίς εσένα.


Είναι γνωστό ότι οι κυβερνήσεις πάντοτε χρησιμοποιούν την τακτική του Χότζα. Ρίχνουν πολλά στο τραπέζι, φτιάχνουν ένα ισχυρό μπαράζ και στο τέλος, ακόμα και τα μισά να περάσουν, είναι ευχαριστημένες. Γιατί εκτός του ότι πέρασαν μια σειρά μέτρων, έχουν ανοίξει και το δρόμο, οπότε μπορούν να επανέλθουν, βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα. Ας δούμε τι έγινε με την κοινωνική ασφάλιση. Από το 1990 περνούσαν συνεχώς αλλαγές σε βάρος των εργαζόμενων και των συνταξιούχων. Η εργατική τάξη, χάρη στην προδοτική, υπονομευτική και διαλυτική πολιτική της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και επειδή δεν έχει καταφέρει να συγκροτηθεί σε ανεξάρτητη ταξική βάση, έδινε μια μάχη οπισθοφυλακών, που την έχασε κατά κράτος το 2010, όταν το σύστημα ανατράπηκε ολοκληρωτικά. Αν το φοιτητικό κίνημα δεν θέλει να πάθει τα ίδια, πρέπει να αντιδράσει άμεσα και να βάλει αυτό την «ατζέντα». Να καθορίσει αιτήματα και διεκδικήσεις και όχι να περιμένει πότε η κυβέρνηση θα εξαπολύσει την επίθεσή της. Η σημερινή γενιά το χρωστάει στον εαυτό της, το χρωστάει στην εργαζόμενη κοινωνία, το χρωστάει στις γενιές που έρχονται.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου