Η καπιταλιστική Βαβέλ στο κεφάλι της Διαμαντοπούλου

 Η Άννα Διαμαντοπούλου μιλά στο Cafebabel Greece
Τη συναντούμε στο Λονδίνο στα πλαίσια της ομιλίας της στο London School of Economics. Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι ένας άνθρωπος που δε μασά τα λόγια του ακόμα και αν ενοχλούν. Παρά το πιεσμένο πρόγραμμα της αποφασίζει να μας τα πει όλα: για την επιχειρηματικότητα, την ελληνομάθεια και μας εκμυστηρεύεται... τι είδε στη Silicon Valley!

1.     Όλοι οι πολιτικοί στην Ελλάδα μιλούν για καινοτομία. Ωστόσο η καινοτομία δεν είναι κάτι το απλό, πέρα από μια απλή λέξη, είναι θέμα κουλτούρας και νοοτροπίας. Ξεκινά από το Σχολείο αν όχι από το σπίτι. Η  καινοτομία θέλει ΟΡΑΜΑ, ρίσκο και προσπάθεια. Πώς μιλάμε και αοριστολογούμε για καινοτομία όταν η ελληνική νοοτροπία δεν επιβραβεύει το ρίσκο και την καινοτομία; Είναι χαρακτηριστική η κατάσταση του ελληνικού σχολείου όπου οι μαθητές τιμωρούμεθα γιατί κάναμε λάθος. Εγώ πάντως έμαθα ποδήλατο πέφτοντας!  Συνεπώς γιατί αποθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα; Πού ''κολλάει'' το πράγμα;  

Η καινοτομία είναι τρόπος ζωής. Γι αυτό  θέλει πολύ μεγάλη προσπάθεια και ικανό χρόνο,  ώστε μια κοινωνία που θεωρεί τη συνήθεια ως την πιο ασφαλή πυξίδα για τη ζωή να αλλάξει και να συνειδητοποιήσει πως μπορεί κι αλλιώς, πως μπορεί καλύτερα. Όταν δεκάδες καριέρες και επαγγέλματα είναι κληρονομικά, όταν μια θέση στο δημόσιο είναι όνειρο ζωής, όταν επιχειρηματικότητα για δεκαετίες σήμαινε κρατική προστασία ή κρατικές προμήθειες, προφανώς το πνεύμα της  καινοτομίας  δεν θα έρθει ξαφνικά από τον ουρανό ως επιφοίτηση. Όμως θα έρθει! Ευτυχώς,  οι πρωτοπόροι υπάρχουν και είναι αυτοί που θα δημιουργήσουν την κρίσιμη μάζα των αλλαγών προκειμένου η αξία της καινοτομίας να διαχυθεί στην υπόλοιπη κοινωνία. Ανάμεσα σε αυτούς και πολλοί πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι θα «παίρνουν»  πάνω τους το Νέο Σχολείο.  Το Νέο Σχολείοθέλουμε να είναι καινοτόμο, ψηφιακό, αειφόρο. Το αντίδοτο στην εθνική μας καχεξία είναι η παιδεία, η επένδυση στο δικαίωμα των νέων γενιών να δημιουργήσουν, να καινοτομήσουν, να διακριθούν και να πετύχουν. Για αυτό λέμε αλλάζουμε Παιδεία, αλλάζουμε την Ελλάδα.

2.     Στο παρελθόν είχαν γίνει προσπάθειες για ''ζώνες καινοτομίας'' όπως η ''Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας'' της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο ο Διευθύνοντας  που είχε αναλάβει την προεδρία της ζώνης, παραιτήθηκε μιλώντας με πικρία προερχόμενη από τη πολιτική σκηνή της χώρας.  Γιατί είναι τόσο δύσκολο να δημιουργήσουμε τέτοιες ζώνες, campus όχι πλέον για φοιτητές αλλά για νέους επιχειρηματίες; 

Προσπάθειες γίνονται. Είναι προσπάθειες επίμονες και συστηματικές, κόντρα μάλιστα και στις αντιξοότητες μιας πολύ δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Αναφέρω για παράδειγμα τη δημιουργία του Δικτύου «Ζεύξις». Οι συντελεστές στους οποίους θα στηριχθεί το δίκτυο είναι δύο ομάδες αποτελούμενες από επιστήμονες, ερευνητές, ακαδημαϊκούς, επενδυτές, επιχειρηματίες, επαγγελματίες και συμβούλους. Το δίκτυο «Ζεύξις» θα αποτελέσει το κανάλι συνεργασίας μεταξύ των δύο αυτών ομάδων, οι οποίες θα είναι τοποθετημένες τόσο στην Ελλάδα όσο και στον πυρήνα-πρότυπο, την Silicon Valley. Όραμα του δικτύου, ωστόσο, είναι να περιλαμβάνει και τη διασύνδεση με άλλες αντίστοιχες περιοχές και αγορές του εξωτερικού, σε ευθεία αντίθεση με την εσωστρεφή επιχειρηματικότητα.

Κύριο εργαλείο του «Ζεύξις» θα είναι μια ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία θα λειτουργεί: ως βάση δεδομένων για όλες τις απαραίτητες πληροφορίες του προγράμματος, ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των ομάδων και των λοιπών εμπλεκομένων, καθώς και σαν πηγή από την οποία θα προέρχονται όλα εκείνα τα απαραίτητα συστατικά για τη δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων.

Βασική προτεραιότητα θα δοθεί στο να εντοπιστούν ιδέες ή πρώιμα ερευνητικά προϊόντα στην Ελλάδα, να αξιολογηθούν μέσω του «Ζεύξις», να επικοινωνηθεί η επιχειρηματική ιδέα μέσω του δικτύου σε VCs και Angel Investors της Silicon Valley και εν συνεχεία να αντληθούν με τη συμβολή του δικτύου οι χρηματοδοτικοί και όλοι οι άλλοι απαραίτητοι πόροι προκειμένου η ιδέα να αναπτυχθεί σε επιχειρηματική επιτυχία. Ο εντοπισμός των ιδεών από την ελληνική πλευρά του «Ζεύξις», μπορεί να επιτευχθεί με τη στρατηγική της αναζήτησης (σε πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα κλπ), ή και με τη στρατηγική της προσέλκυσης (μέσω διαγωνισμών επιχειρηματικού σχεδίου, εκδηλώσεων κλπ).

3.     Τι …είδε η Άννα Διαμαντοπούλου στη Silicon Valley;

Είδε πως νέοι Έλληνες με ιδέες και μέσα μπορούν να καταφέρουν σπουδαία επιτεύγματα. Και είδε να πρωταγωνιστούν στην πρώτη γραμμή. Οπότε το εύλογο ερώτημα είναι: Γιατί εκεί και όχι και εδώ; Σε αυτό το ερώτημα αγωνιζόμαστε πραγματικά να δώσουμε μια πειστική απάντηση, ώστε τα θαύματα της Ελλάδας να μην αφορούν μόνον αρχαίο κόσμο αλλά και τη σύγχρονη πραγματικότητα.

4.     Στη Σουηδία, οι καθηγητές και οι φοιτητές δημιουργούν από κοινού επιχειρήσεις όπου οι καθηγητές ''προστατεύουν'' τους νέους επιχειρηματίες στα πρώτα τους βήματα. Αντίθετα η κατάσταση στην Ελλάδα είναι αποκαρδιωτική. Οι νέοι επιστήμονες του Πολυτεχνείου, προτρέπονται να συμμετέχουν (στην καλύτερη περίπτωση) σε grant projects… Γιατί ''φτιάχνουμε'' υπαλλήλους;   

Στην Ελλάδα έχουμε  το υψηλότερο ποσοστό νέων που εισάγονται στην Ανώτατη Εκπαίδευση, με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ολοκλήρωσης των  σπουδών και μία από τις υψηλότερες ανεργίες πτυχιούχων στην Ευρώπη. Κι όμως κάποιοι λένε αφήστε τα πράγματα ως έχουν, μην αλλάξετε τίποτα. Αν δεν επιτύχουμε την ώσμωση του Πανεπιστημίου με την κοινωνία και την οικονομία πώς θα δώσουμε φτερά σε σημερινούς φοιτητές να γίνουν αυριανοί επιτυχημένοι νέοι επιχειρηματίες;

5.     Ο  Βασίλης Νικολόπουλος της   Intelen  σε  εισήγησή του στο Stanford, στα πλαίσια του European Enterpreneurship Innovation Seminar, περιέγραψε την καινοτομία στην Ελλάδα σαν κάτι ''τοξικό'' και με μεγάλο ρίσκο, αφού ενδεχόμενη αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα προβλήματα (μέχρι και στη φυλακή) ενώ δεν υπάρχει επιχειρηματική κουλτούρα στην Ελλάδα για την υποστήριξη νέων επενδύσεων. Πως πιστεύετε ότι το Υπουργείο Παιδείας μπορεί να πρωτοστατήσει σε αυτό; Να μπολιάζει απ’ το σχολείο συνειδήσεις;

Η ερώτηση είναι εξαιρετικά σημαντική. Η κουλτούρα μας είναι ότι η αποτυχία είναι καταστροφή. Πρέπει να κατανοήσουμε  ότι μια αποτυχία είναι προϋπόθεση για την επιτυχία! Μαθαίνεις, διδάσκεσαι από τα λάθη, προσέχεις, ξαναρχίζεις. Αυτό σημαίνει στη συγκεκριμένη περίπτωση ανάληψη «ρίσκου» με άλλο τρόπο. Για αυτό στο δίκτυο «Ζεύξις» φέρνουμε σε επαφή VCs και Angel Funds με νέους ερευνητές και φοιτητές, ώστε να τολμήσουν χωρίς δάνεια και ασφυκτικές υποχρεώσεις. Αντίστοιχα και στα προγράμματα σπουδών θέλουμε οι νέοι να καλλιεργούν δημιουργικότητα και τόλμη και όχι απλά υπαλληλική νοοτροπία.

6.     Όλοι τον τελευταίο καιρό μιλούν για τα ελληνοτουρκικά και την αναδυόμενη Τουρκία σαν ένα οικονομικό και πολιτικό γίγαντα που θα ''καταπιεί'' την Ελλάδα. Γιατί επικρατεί αυτός ο φόβος τόσο στους πολίτες όσο και το πολιτικό προσωπικό; Γιατί δεν εκμεταλλευόμαστε τις λεγόμενες ακριτικές περιοχές μας ώστε να κερδίσουμε οικονομικά από την άνοδο της Τουρκίας; Μήπως το κέντρο βάρους μας δεν πρέπει να είναι το πόσο μακριά είναι μια περιοχή της Ελλάδας από την Αθήνα αλλά..πόσο κοντά είναι στην Κωνσταντινούπολη; Με αυτή τη λογική η Θράκη δεν θα μπορούσε να αναπτύξει μια ζώνη καινοτομίας η οποία θα εξασφαλίσει σύνδεση με Βουλγαρία και Τουρκία; 

Για τη χώρα μας, βασική προτεραιότητα είναι η αξιοποίηση της προστιθέμενης αξίας κάθε γωνιάς της εθνικής μας επικράτειας και κυρίως των ακριτικών περιοχών και η αντιμετώπιση των κάθε είδους προκλήσεων μέσα σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο στρατηγικής. Πιστεύω ότι η νέα αρχιτεκτονική της αυτοδιοίκησης θα βοηθήσει ώστε οι ευκαιρίες που υπάρχουν να αξιοποιηθούν παραγωγικά, μακριά από λάθη και αστοχίες του παρελθόντος που σπατάλησαν πόρους χωρίς να αφήσουν πίσω τους το παραμικρό αναπτυξιακό αποτέλεσμα. 

7.     Είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία να δεχθεί πρότυπα όπως αυτά που εφαρμόζονται στο εξωτερικό με ιδιωτική αστυνομία και περιορισμό του ασύλου; Που εντοπίζετε αυτό τον συντηρητισμό ως  προς τα ''κεκτημένα'' της δεκαετίας του 80; 

Το ζήτημα είναι πολύ ευρύτερο και αφορά ουσιαστικά την ικανότητα και τη δυνατότητα των Πανεπιστημίων να ρυθμίζουν τα του οίκου τους.  Η κοινωνία λοιπόν πράγματι θέλει να δει μεγάλες και βαθιές αλλαγές στα Πανεπιστήμιά μας  και το Υπουργείο στην πρότασή του για τη μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση αυτό ακριβώς αποτυπώνει. Θέλουμε να αλλάξουμε συνολικά τη δομή του Πανεπιστημίου,  με τρόπο ώστε η Πολιτεία να θέτει τους γενικούς στόχους και κατευθύνσεις των Πανεπιστημίων και τα ίδια τα Πανεπιστήμια να διαμορφώνουν όλα τα θέματα της ακαδημαϊκής λειτουργίας τους, μεταξύ αυτών και του ασύλου.

8.     Βλέπουμε χώρες που στηρίζουν τη γλώσσα τους μέσα από ινστιτούτα ή οργανισμούς όπως η Γαλλοφωνία. Γιατί στην Ελλάδα τέτοιες πολιτικές αποτυγχάνουν; Ποιές πρέπει να είναι οι προτεραιότητες για τη διάδοση των ελληνικών; 

Είναι σαφές  ότι η γλώσσα μας συνδέεται άμεσα με την εθνική μας ταυτότητα. Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε μια ολοκληρωμένη πρωτοβουλία για τη γλώσσα που απαντά συνολικά και αποτελεσματικά  σε  μείζονες προκλήσεις που υπάρχουν  όπως: Η  διδασκαλία της γλώσσας στα σχολεία τού εσωτερικού και τού εξωτερικού, η  διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε ανηλίκους και ενηλίκους παλιννοστούντες και οικονομικούς μετανάστες, η  αποτελεσματική λειτουργία των διαδικασιών απόκτησης πιστοποιητικού Ελληνομάθειας, η  παρακολούθηση και υποστήριξη των Εδρών Ελληνικής Γλώσσας στο εξωτερικό, η  οργάνωση συστηματικής διδασκαλίας σε όλες τις χώρες και τις ηπείρους  όπου υπάρχει ενδιαφέρον, η διοργάνωση εξ αποστάσεως διδασκαλίας της ελληνικής στο πλαίσιο της Διά Βίου Μάθησης, η υποστήριξη των σπουδών μετάφρασης και διερμηνείας από / στα ελληνικά για Έλληνες και ξένους. Ταυτόχρονα αναλαμβάνουμε δράσεις για τη συνεργασία με προσωπικότητες και φορείς του εξωτερικού έχοντας ένα απλό όσο και φιλόδοξο στόχο: Αν τα αγγλικά είναι η πρώτη σε προτίμηση γλώσσα από ανάγκη, τα ελληνικά να γίνουν η πρώτη σε προτίμηση γλώσσα από επιλογή.

9.     Πρόσφατα η Ακαδημία Αθηνών έκανε μια διακήρυξη για την προστασία των ελληνικών από τη χρήση με λατινικούς χαρακτήρες. Η αλήθεια είναι ότι τα greeklish οδηγούν τους χρήστες στο να ξεχνούν την ορθογραφία ή να καλύπτουν πίσω από αυτά τα λάθη τους. Εσείς φοβάστε τα greeklish;

Ο Ναπολέοντας έλεγε πως αυτός που φοβάται ότι  θα κατακτηθεί, είναι σίγουρος για την ήττα. Πράγματι, οι προκλήσεις είναι μεγάλες. Όμως  δίνουμε τη μάχη για την ενίσχυση της ελληνικής γλώσσας, την ανάδειξη του πλούτου και της αξίας της με τη βεβαιότητα ότι θα πετύχουμε. Άλλωστε, υπεύθυνοι για τη διαφύλαξη της ελληνικής γλώσσας είμαστε  αποκλειστικά οι Έλληνες και δεν έχει νόημα να πετάμε το λίθο του αναθέματος οπουδήποτε αλλού.

Σχόλιο: Οι πιθηκισμοί, οι κωλοτούμπες, η κάθε είδους ταχυδακτυλουργία της ηγεσίας (sic) του υπουργείου θρησκευμάτων δεν μπορούν να κρύψουν την αταλάντευτη προσήλωσή της στη μετατροπή της ανώτατης εκπαίδευσης σε εταιρία franchising. Εμείς θα θυμίσουμε μόνο μια ημερομηνία 25/3...