Ο νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ αλλάζει

πηγή: Το Βήμα της Κυριακής

Παγωμένοι οι πανεπιστημιακοί, ετοιμάζονται τροπολογίες για εκτόνωση της κρίσης

Τροπολογίες με κρίσιμες αλλαγές στον νέο νόμο-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια ετοιμάζονται στο υπουργείο Παιδείας. Τις επόμενες ημέρες κατατίθενται στη Βουλή αλλαγές που έρχονται να «θεραπεύσουν» προβλήματα και δυσλειτουργίες του νέου νόμου, ενώ δεν αποκλείεται και ένα «δεύτερο επίπεδο» μεταβολών σε άρθρα του μετά την εφαρμογή τους. Ολα αυτά ενώ μπαίνει ο Φεβρουάριος, κρίσιμος μήνας για το πρώτο crash test του νόμου. Και αυτό διότι τον επόμενο μήνα έχουν προσδιοριστεί οι περισσότερες εκλογικές διαδικασίες στα πανεπιστήμια για την ανάδειξη των οκτώ εσωτερικών μελών των νέων Συμβουλίων Διοίκησής τους. Η εικόνα που καταγράφεται τις τελευταίες ημέρες στα Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν επιτρέπει εύκολα συμπεράσματα. Οι πανεπιστημιακοί είναι στην πλειονότητά τους παγωμένοι και κάποιοι από αυτούς ετοιμάζουν τα «σακάκια» τους για τα νέα Συμβούλια Διοίκησης. Οι διοικήσεις των ΑΕΙ τηρούν στάση αναμονής, οι φοιτητές είναι διχασμένοι (άλλοι ετοιμάζονται να... κλέψουν κάλπες και άλλοι απλώς αδιαφορούν).

Οι πρώτες εκλογικές διαδικασίες σε ΤΕΙ της χώρας έδωσαν μια εικόνα «πενήντα-πενήντα». Στην Πάτρα η προσπάθεια προκήρυξης εκλογών οδήγησε σε κλεμμένες κάλπες και ματαίωση της διαδικασίας, ενώ καταλήψεις από φοιτητές και αναβολή της εκλογικής διαδικασίας συνέβησαν στα ΤΕΙ Λαμίας και Δυτικής Μακεδονίας. Αντίθετα, μετά τα ΤΕΙ Καλαμάτας και Σερρών, οι εκλογές ολοκληρώθηκαν κανονικά στο ΤΕΙ Μεσολογγίου. Στα πανεπιστήμια όμως αναμένεται ότι οι εκλογές δεν θα είναι τελικά μια... εύκολη υπόθεση.

 

Για ομαλό κλίμα

Από την άλλη πλευρά και όπως αποκαλύπτει «Το Βήμα» σήμερα, το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί εκτόνωση της κρίσης καταθέτοντας τις επόμενες ημέρες τις παρακάτω αλλαγές:

- Αυξάνονται τα «προσόντα» των εξωτερικών μελών των νέων Συμβουλίων Διοίκησης των ΑΕΙ. Αλλάζει έτσι η διάταξη που επέτρεπε να επιλέγονται μεταξύ των εξωτερικών μελών τους και πρόσωπα που δεν έχουν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης. Με την αλλαγή που θα γίνει θα ορίζεται ότι για να επιλεγεί κάποιος σε αντίστοιχη θέση στο ΔΣ ενός πανεπιστημίου θα πρέπει να κατέχει αυξημένα τυπικά προσόντα (δηλαδή πτυχίο πανεπιστημίου ή αντίστοιχα ΤΕΙ).

- Τα εκλεκτορικά σώματα κρίσης των διδασκόντων αυξάνονται. Ο αριθμός των 7 μελών που αναφέρει ο νέος νόμος κρίνεται υπερβολικά μικρός (για παράδειγμα, σε σχολές όπως η Ιατρική Αθηνών με 750 μέλη, θεωρείται ότι ένα ολιγάριθμο εκλεκτορικό σώμα μπορεί να δημιουργεί προβλήματα αμφισβήτησης της διαδικασίας). Με τη σχετική τροπολογία τα εκλεκτορικά σώματα θα γίνουν τουλάχιστον 15μελή. Επίσης δυνητική και όχι υποχρεωτική θα είναι η δυνατότητα συμμετοχής στα σώματα αυτά αξιολογητών από το εξωτερικό.

- Λύνονται τα προβλήματα που είχαν προκύψει με τη βαθμίδα των λεκτόρων, η οποία με τον νέο νόμο καταργείται. Τα μέλη της βαθμίδας αυτής βρίσκονται κυριολεκτικά «στον αέρα». Με τις αλλαγές που θα γίνουν προβλέπεται ένα μεταβατικό στάδιο ώσπου να κριθούν για την επόμενη βαθμίδα, κατά το οποίο διατηρούν τα δικαιώματά τους, μπορούν να συμμετέχουν σε όργανα των πανεπιστημίων και να ψηφίζουν.

- Αλλάζουν οι διατάξεις για τις διδακτορικές σπουδές. Με τον νέο νόμο προβλέπεται ότι κάθε υποψήφιος μπορεί να πάρει διδακτορικό τίτλο με την έγκριση τριμελούς επιτροπής. Η επιτροπή αυτή γίνεται 7μελής για την τελική έγκριση του διδακτορικού (όπως ήταν στο παρελθόν), ενώ η τριμελής επιτροπή παραμένει μόνο για την παρακολούθηση του υποψηφίου.

Σε δεύτερη φάση και εφόσον ο νόμος εφαρμοστεί, το υπουργείο Παιδείας είναι πιθανόν προχωρήσει σε δύο ακόμη αλλαγές στη φιλοσοφία του:

- Τη διάταξη που αναφέρει ότι ο κοσμήτορας των νέων σχολών στα πανεπιστήμια (που αντικατέστησαν διοικητικά τα τμήματα) διορίζεται από το νέο Συμβούλιο Διοίκησης κάθε Ιδρύματος. Η αλλαγή που συζητείται είναι ο κοσμήτορας να μη διορίζεται αλλά να εκλέγεται από τα μέλη της κάθε σχολής, όπως ίσχυε ως σήμερα.

- Το σύστημα της «ταξινομικής ψήφου» στις εκλογές για τα νέα Συμβούλια Διοίκησης, το οποίο άλλωστε έχουν προσβάλει και οι διοικήσεις των πανεπιστημίων με προσφυγή τους που συζητείται στις 2 Μαρτίου στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το σύστημα είναι πιθανόν να αντικατασταθεί από άλλο, απλούστερο.

 

Οι πρώτες εκλογές

Στην Αθήνα δεν είναι τυχαίο ότι το μεγαλύτερο και αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας δεν διαθέτει καν ολοκληρωμένη επιτροπή οργάνωσης των εκλογών. Εκτός από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, εκλογές δεν έχουν οριστεί ούτε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο οι εκλογές έχουν προσδιοριστεί για τις 6 Φεβρουαρίου, ενώ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για τις 22 Φεβρουαρίου.

Στη Θεσσαλονίκη το πρυτανικό συμβούλιο του ΑΠΘ, μολονότι διατηρεί τις επιφυλάξεις του απέναντι στον νέο νόμο και τα επιχειρήματα που εξέφρασαν τα μέλη του για τις δυσλειτουργίες που θα φέρει στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας, παρείχε ωστόσο νόμιμα την απαραίτητη βοήθεια προς τα μέλη της διορισμένης από το υπουργείο Παιδείας οργανωτικής επιτροπής. Μάλιστα άνοιξε και δημόσιο διάλογο για το θέμα μέσω της ιστοσελίδας του. Στη Θεσσαλία, αντιθέτως, η θητεία των πρυτανικών αρχών τού εκεί πανεπιστημίου εκπνέει το καλοκαίρι. Οπότε και τα μέλη της διοίκησής του θα κατέβουν κανονικά στην εκλογική διαδικασία ως μέλη των εσωτερικών Συμβουλίων Διοίκησης. «Κάποιος πρέπει να αξιολογήσει τη θητεία μας» λέει χαριτολογώντας στο «Βήμα» ο νυν πρύτανης κ. Κ. Γουργουλιάνης. Ξεκαθαρίζει ότι ο ίδιος δεν θα θέσει υποψηφιότητα για πρύτανης ξανά, αλλά τα μέλη του πρυτανικού του συμβουλίου και ο ίδιος θα συμμετάσχουν στις εκλογές για τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης του Ιδρύματος. Κάτι αντίστοιχο αναμένεται ότι θα γίνει και στην Κρήτη.

Δυσφορία στην πανεπιστημιακή κοινότητα
«Ακομψες υποδείξεις προς ναυτιλλομένους»
Η δυσφορία της πανεπιστημιακής κοινότητας για τον νέο νόμο δεν έχει ξεθυμάνει. «Η εκλογική διαδικασία, είτε λαμβάνει χώρα στο πανεπιστήμιο είτε οπουδήποτε αλλού, δεν μπορεί να είναι προϊόν εκβιασμών, απειλών ή νουθεσίας» λέει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Θ. Παπαθεοδώρου. «Είναι ελευθερία άσκησης δικαιώματος και γι’ αυτό τον λόγο βλέπουμε τον τελευταίο καιρό την πανεπιστημιακή κοινότητα να στέκεται με απορία, αν όχι με αποδοκιμασία, στις προσπάθειες πολιτικής ή επικοινωνιακής χειραγώγησής της» συνεχίζει.

«Οι εκλογικές διαδικασίες στα πανεπιστήμια εξαρτώνται από το κλίμα που υπάρχει σε αυτά. Και όχι από υποδείξεις προς “ναυτιλλομένους” που έχουν επιχειρηθεί κατά τρόπο άκομψο και πολιτικά αμφισβητούμενο τον τελευταίο καιρό. Η εφαρμογή του νόμου δεν εξαρτάται από καμία διαδικασία γιατί αυτή τη στιγμή γίνεται. Συναρτάται όμως με το κλίμα εμπιστοσύνης της πανεπιστημιακής κοινότητας στις δικές της δυνάμεις» καταλήγει. Για μια εικόνα «λεηλασίας» στα πανεπιστήμια κάνει λόγο από την πλευρά του ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πάτρας κ. Γ. Παναγιωτάκης. Οπως αναφέρει, «η προσπάθεια του υπουργείου για υποβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου δεν έχει τέλος».

Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπως λέει ο πρύτανής του και προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων ΑΕΙ κ. Τρ. Αλμπάνης, οι εκλογές αναβλήθηκαν αλλά θα προσδιοριστούν πιθανότατα μεταξύ 15 και 20 Φεβρουαρίου.
Συνολικά, στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου οι εκλογές θα γίνουν στις 29 Ιανουαρίου, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο στις 13 Φεβρουαρίου, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και στο ΑΠΘ στις 15 Φεβρουαρίου, στο Πανεπιστήμιο Πάτρας στις 13 Μαρτίου, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στα τέλη Φεβρουαρίου.

Οι αλλαγές που ετοιμάζονται στα ΑΕΙ

ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ

Αυξάνονται τα «προσόντα» των εξωτερικών μελών των νέων Συμβουλίων Διοίκησης.

Αυξάνεται ο αριθμός των μελών στα εκλεκτορικά σώματα κρίσης των διδασκόντων.

Δυνητική και όχι υποχρεωτική η συμμετοχή αξιολογητών από το εξωτερικό για τις κρίσεις διδασκόντων.

Διά της καταργήσεως της βαθμίδας των λεκτόρων λύνονται τα προβλήματα που έχουν ανακύψει.

Κάθε υποψήφιος μπορεί να πάρει διδακτορικό τίτλο με την έγκριση τριμελούς επιτροπής.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ

Ο κοσμήτορας των νέων σχολών στα πανεπιστήμια να εκλέγεται από τα μέλη και όχι να διορίζεται.

Να απλουστευθεί το σύστημα της «ταξινομικής ψήφου» στις εκλογές για τα νέα Συμβούλια Διοίκησης.